دندان‌های شیری در رشد و استحکام دندان‌های دائمی، استخوان فک و ماهیچه‌های دهان اهمیت بسیاری دارند. آنها کمک می‌کنند تا بعد از افتادن، دندان دائمی زیرین در محل خود قرار گیرد. گاهی به دلایل مختلفیممکن است کودک، دندان شیری خود را زودتر از موعد از دست بدهد. در چنین حالتی ممکن است برای رشد درست دندان‌های دائمی مشکل پیش آیید. شما در این موارد چه اقدامی انجام می‌دهید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا درباره فضا نگهدارنده دندان شیری، بعنوان یک عامل پیشگیری از کجی دندان‌های دائمی؛ بیشتر بخوانید.
فهرست مطالب
- دندان‌های شیری چرا ممکن است زودتر از موعد از دست بروند؟
- کاربرد فضا نگهدارنده
- انواع فضا نگهدارنده دندان کدامند؟
- انواع فضا نگهدارنده هاى ثابت
- موارد نیاز واقعی به فضانگهدارنده کدامند؟
- حفظ فضا نگهدارنده‌ها تا کَی؟
- مراقبت از فضا نگهدار دندان
- سخن پایانی
- سوالات متداول
این محتوای مفید را هم دنبال کنید: فیشور سیلانت دندان‌ها، پیشگیری عاقلانه
دندان‌های شیری چرا ممکن است زودتر از موعد از دست بروند؟
- گاهی به دلیل پوسیدگی دندان های شیری، دندانپزشک اطفال مجبور به کشیدن دندان شیری می شود .
- وارد شده ضربه به دندان که می تواند سبب از دست رفتن دندان شیری در کودک شود .
- وجود برخی از بیماری های خونی و اختلالت متابولیسمی در کودک که می تواند دلیلی بر زود افتادن دندان های شیری در کودک شود.
- فضا نگهدارنده دندان در کودکان می تواند با نگهداری فضا های خالی ،رویش دندان های دائمی را در مکان های خود تضمین کند.
برای مطالعه بیشتر: فلوراید تراپی دندان بهترین راه سد کردن پوسیدگی
کاربرد فضا نگهدارنده
هنگامیکه یک دندان شیری زودتر از موعد می‌افتد، اگر فضای خالی ایجاد شده بین دو دندان به درستی حفظ نشود، ممکن است دندان‌های دو طرف آن شروع به حرکت به سمت داخل فضای خالی نمایند. در این صورت فضای کافی برای رویش دندان دائمی زیرین در آن محل وجود نخواهد داشت. این اتفاق باعث انحراف و کج شدن دندان دائمی میشود.
فضانگهدارنده یک وسیله مخصوص از جنس فلز (استیل ضد زنگ) یا آکریل (نوعی پلاستیک) است. این وسیله توسط دندانپزشک یا ارتودنتیست به صورت اختصاصی برای فرد مورد نظر ساخته میشود. این وسیله میتواند به صورت ثابت در دهان کار گذاشته میشود. نوع متحرک آن نیز وجود دارد که درصورت لزوم میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
درباره‌ی دلایل لق شدن دندان دائمی چه می‌دانید؟
انواع فضا نگهدارنده دندان کدامند؟
فضا نگهدارنده دندان به ۲ نوع ثابت و متحرک تقسیم می شود.
۱- فضانگهدارنده متحرک
فضا نگهدارنده دندان متحرک و مانند پلاکهای متحرک ارتودنسی هستند که کودک باید ۱۴ ساعت در شبانه روز در دهان خود گذاشته و بعد از خوردن غذا پلاک را از دهان خارج کرده و آنرا بشوید. زمانی هم که از پلاک استفاده نمی شود حتماً باید داخل ظرف آب گذاشته شود تا تغییراتی در ابعاد پلاک ایجاد نشود.
نگهدارنده های متحرک از آکریلیک ساخته شده اند و از دندان های مصنوعی یا بلوک های مواد دندانی برای نگه داشتن فضاهای باز استفاده می شود. این دستگاه در یک کودکان بزرگ تر بهتر کار می کند، چرا که می تواند دستگاه را خارج کند و آن را تمیز کرده و از آن مراقبت کند. نگهدارنده هاى متحرک تکه اى برای کودکانى که چند دندان ندارند ، مناسب هستند.
۲- فضانگهدارنده ثابت
فضا نگهدارنده دندان ثابت با چسبهای مخصوص دندانپزشکی به دندان کودک چسبیده و جابجا نمیشود. این نگهدارنده ها برای بچه های کوچکتر یا کسانی که دندان عقبی خود را از دست داده اند مناسب تر هستند. نگهدارنده هاى یک طرفه در یک طرف ثابت می شوند، در حالی که نگهدارنده هاى دو طرف در هر دو طرف ثابت می شوند.
آنها می‌توانند بر روی فک بالا یا پایین نصب شوند. تا حفره ى دندان های جلو یا عقب را بپوشانند. نگهدارنده اى که دندانپزشک شما توصیه می کند بستگی به تعداد و محل دندان های افتاده دارد.
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: بوی بد دهان + از علل تا درمان
انواع فضا نگهدارنده هاى ثابت
فضا نگهدارنده هاى ثابت بسته به کاربرد و وضعیت دندان‌ها، خود انواع مختلفی دارند. در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
فضانگهدارنده باند و حلقه(crown and loop)
از سیم فولادی ضد زنگ تشکیل شده است، توسط باند ارتودنسی نگه داشته مى شود که اجازه می دهد دندان دائمی بدون انسداد رشد کند.
زمانی از آن استفاده می شود که یک یا چند دندان آسيا نوزاد در یک قوس دندانى از بین رفته باشد.
قوس نگهدارنده زبانی(Lingual holding arch)
از این نگهدارنده برای حفظ فضای دندان های پشتى در دو طرف استفاده می شود.
قوس ترانسپلاتال(Transpalatal arch)
روی فک فوقانی نصب مى شود تا فضا را در هر دو طرف قوس دندان حفظ کند و به وسیله ى سيم به دندان های مجاور متصل شود.
فضانگهدارنده distal shoe
این دستگاه ثابت بر روی دندان آسيا اول نوزاد نصب مى شود. هنگامی که دندان شيرى مى افتد، فضا را برای اولین مولر دائمی حفظ می کند.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: روکش دندان شیری کودکان
موارد نیاز واقعی به فضانگهدارنده کدامند؟
از دست دادن زودهنگام دندان شیری همیشه باعث نمیشود تا نیازمند بکارگیری فضانگهدارنده شوید. اگر یکی از چهار دندان قدامی شیری فک بالا زودتر بیافتد، فضای خالی خود به خود باز باقی می‌ماند تا دندان دائمی در محل خود رویش نماید.و نیازی به قرار دادن فضا نگهدارنده نمی باشد.
مواردی هم وجود دارد که مدتی از افتادن دندان شیری گذشته و دندان‌های مجاور آن به سمت فضای خالی حرکت کرده‌اند. در این حالت هم امکان بازپس گیری فضا و باز نگهداشتن آن وجود دارد. در این موارد از وسیله‌ای به نام بازپس گیرنده فضا (space regainer) استفاده میشود. این وسیله مشابه فضانگهدارنده ثابت است با این تفاوت که با بکارگیری فنر مابین فضای خالی بین دو دندان، باعث رانده شدن و دور شدن دندان‌های مجاور از هم و باز شدن فضای خالی بین آن میشود.
حتما بخوانید: با دهانشویه ها آشتی کنید
حفظ فضا نگهدارنده‌ها تا کَی؟
مدت زمان استفاده از فضا نگهدارنده ها می تواند بسته به شرایط دندان ها و البته نوع فضا نگهدارنده و دلیل استفاده از آن ها متفاوت باشد. برای مثال اگر از فضا نگهدارنده برای نگهداری فضای مناسب دندان های دائمی استفاده شود، تا زمانی که دندان دائمی رشد نکرده، فضا نگهدارنده باید در محل خود باقی بماند. باید صبر و حوصله داشته باشید تا نتیجه ی نهایی استفاده از این وسیله را ببینید. استفاده ی نصفه و نیمه از فضا نگهدارنده، عملا فرقی با عدم استفاده از آن نخواهد داشت.
جهت آگاهی: همه چیز درباره ارتودنسی لینگوال
مراقبت از فضا نگهدار دندان
- بهتر است از مصرف شیرینی جات، شکلات های چسبناک توسط کودک خودداری شود.
- کودک نباید با زبان خود یا انگشت به فضا نگهدارنده دندان فشار وارد کند و یا آن را تکان دهد.
- ازخوردن خوراکی های سفت مثل انجیر خشک و دانه های انار و … خودداری شود.
- بهداشت دهان و فضا نگهدار به خوبی رعایت شود که این رعایت بهداشت نیازمند رسیدگی والدین به تمیز کردن فضا نگهدار می باشد.
- معاینات منظم دندانپزشکی برای چک کردن فضا نگهدارنده دندان الزامی است.
سخن پایانی
در این نوشتار درباره فضا نگهدارنده دندان کودکان خواندیم. دانسایم که این روش پیشگیرانه، شما را از متحمل شدن هزینه‌های بعدی چون ارتودنسی باز می‌دارد. مراقب سلامت دهان و دندان کودکانتان باشید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
دستگاه های فضا نگهدار نوعی ابزار پسیو هستند، یعنی این که سبب حرکت کردن دندان ها نمی شوند. بنابراین به دندان ها آسیبی وارد نکرده و ناراحتی و دردی را برای کودک ایجاد نمی کنند.
هزینه دستگاه فضا نگهدارنده به عوامل مختلفی بستگی دارد . برای مثال این که کدام نوع آن از جمله متحرک و یا ثابت استفاده میشود؟ یک طرفه است و یا دو طرفه؟ پس هزینه دستگاه فضانگهدارنده برای هر کودک ممکن است متفاوت باشد.
در روز های ابتدایی که فضا نگهدار در دهان قرار داده می شود، امکان دارد تا کمی سبب تحریک زبان و دندان ها شود. شاید دندان های جلویی که بیشتر در معرض برخورد با سیم قرار دارند، بیشتر درد بگیرند. اما جای نگرانی وجود نداشته و این احساس درد طبیعی می باشد و به مرور زمان کاهش و پایان می یابد. در صورتی که فرزند شما تحمل این میزان درد و ناراحتی اندک را نیز نداشت، می توانید با مشورت دندانپزشک از دارو های مسکن استفاده داشته باشید.
همراه با رشد و بزرگ شدن کودکان فضای فک آنها نیز بازتر و بزرگتر می شود. در صورتی که کودک دچار عارضه فاصله بین دندان ها باشد این فاصله به مرور بیشتر خواهد شد.
