ارتودنسی یک درمان رایج برای رفع مشکلات و ناهنجاری‌های فک و دندان است. آیا شما انواع آن را می‌َناسید؟ هر یک از انواع ارتودنسی برای نیازهای مختلف بیمار طراحی شده‌اند. ارتودنسی متحرک در واقع نام دستگاهی است که قادر هستید آن را از دهان خود خارج کنید. دستگاه ارتودنسی متحرک به دندان‌های شما نمی‌چسبد. آن‌ها با توجه به سایزهای مختلف دهان طراحی شده‌اند و به برنامه درمان ارتودنسی شما کمک می‌کند. در این مقاله با ما همراه باشید تا با ارتودنسی مترحک بیشتر آشنا شوید.
برای مطالعه بیشتر: مراقبت‌های دوران ارتودنسی
انواع دستگاه‌های متحرک ارتودنسی کدامند؟
تعداد دستگاه‌هایی که متحرک هستند زیاد است و ما در این مقاله تنها مهم‌ترین‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
الاینر یا پلاک ارتودنسی
الاینر یا پلاک ارتودنسی نوعی قالب دندانی شفاف از جنس پلاستیک‌های مرغوب است که روی دندانها سوار می‌شود و به مرور زمان به صاف و منظم شدن آن‌ها کمک می‌کند. به استفاده از این دستگاه‌ها در اصطلاح، “ارتودنسی بدون سیم” یا پلاک گذاری دندان هم گفته می‌شود. (اغلب زمانی که از ارتودنسی نامرئی صحبت می‌شود منظور همین الاینر یا پلاک ارتودنسی است.)
برای شروع این ارتودنسی، ابتدا از دندانها و فک بیمار اسکن گرفته می‌شود و بر حسب نوع ناهنجاری و شدت آن، تعدادی پلاک شفاف و متحرک به صورت اختصاصی برای بیمار ساخته می‌شود.
مثلا ممکن است 20 عدد از این پلاک‌ها برای بیمار ساخته شود. هر پلاک قادر است دندانها را به مقدار بسیار کمی تغییر موقعیت داده و صاف کند. پس از اینکه کارش انجام شد، دیگر کابرد ندارد و باید تعویض شود. سپس پلاک بعدی استفاده می‌شود تا در نهایت با آخرین پلاک ارتودنسی، دندانها کاملا صاف می‌شوند. هر پلاک بین 2 تا 3 هفته باید به جز در موقع خوردن و مسواک زدن استفاده شود.
ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی متحرک
همیشه پس از اتمام دوره درمان ارتودنسی از ریتینرها استفاده می‌شود. ریتنیر یا نگهدارنده دستگاه‌هایی هستند که نتایج ارتودنسی را حفظ می‌کنند. آن‌ها تا مدتی پس از درمان استفاده می‌شوند و مانع از کج شدن دوباره دندانها یا بازگشت ارتودنسی می‌شوند.
اگر از ریتینر ارتودنسی استفاده نشود، پس از مدتی دوباره دندانها تغییر موقعیت داده و کج می‌شوند (البته نه مانند سابق). بنابراین هر بیماری باید پس از ارتودنسی ثابت و متحرک حتما ریتینر استفاده کند.
ریتینرها دو دسته هستند. آن‌ها یا ثابت‌ند یا متحرک. ما نگهدارنده‌هایی که متحرک هستند را جزء دستگاه‌های خانواده دستگاه های متحرک قرار می‌دهیم. دو نمونه از این نگهدارنده‌ها، نگهدارنده هاولی و نگهدارنده شفاف هستند.
این محتوای مفید را هم دنبال کنید: همه چیز ردباره ارتودنسی لینگوال
هدگیر ارتودنسی
هدگیرها از جمله لوازم عملکردی و جزء دستگاه‌های ارتودنسی متحرک هستند. این دستگاه‌ها به اصلاح اختلاف رشد در فک کودکان کمک می‌کنند و غالباً برای اصلاح اوربایت شدید استفاده می شوند. هدگیر با فشار آوردن بر روی دندان های فوقانی و فک باعث می‌شود دندانها در موقعیت خود قرار بگیرند یا به حرکت آن‌ها به موقعیت‌های بهتر کمک کند.
نگهدارنده هاولی
نگهدارنده هاولی (HAWLEY) بعد از پلاک ارتودنسی یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های ارتودنسی متحرک است که از دهه 1920 وجود دارد و امروزه هنوز هم یکی از متداول‌ترین نگهدارنده‌ها برای دندان‌های فوقانی است. این نگهدارنده از نوعی سیم و پلاستیکِ قابل خمش ساخته شده است. هاولی می‌تواند حین درمان ارتودنسی زمانی که بیمار نیاز به ترمیم دندان دارد استفاده شود و یا اینکه تنها پس از درمان مورد استفاده قرار بگیرد.
پالاتال اکپسندر یا وسیع کننده کام
پالاتال اکسپندرها وسایلی هستند که برای وسیع کردن فک‌ها (مخصوصاً فک بالا) کاربرد دارند. در برخی بیماران به دلیل کوچک بودن فک، احتمال کج شدن دندانها و یا ازدحام دندانها وجود دارد. متخصص ارتودنسی با کمک این دستگاه‌های متحرک به گسترش سقف دهان و وسیع شدن آن کمک می‌کند.
بسته به اینکه کام چقدر باید وسیع شود ممکن است 3 تا 6 ماه نیاز باشد از پالاتال اکسپندرها استفاده شود. این دستگاه‌های ارتودنسی متحرک معمولاً در اوایل کودکی و به منظور پیشگیری و اصلاح اولیه کاربرد دارند.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: ابزارهای ارتودنسی را بشناسید
مزایای ارتودنسی متحرک
- مسواک زدن راحت است چون پلاک را از دهان در می آورید و همانند همیشه مسواک می زنید. در حالی که با ارتودنسی ثابت، مسواک زدن سخت است چون باید مراقب فضای بین دندانها و سیم و قطعات وسیله ارتودنسی که به دندان ها چسبیده است باشید.
- تمیز کردن وسیله ارتودنسی متحرک نیز ساده است. فقط کافیست این وسیله را از دهان در بیاورید و با مسواک آن را زیر شیر آب تمیز کنید.
- احتمال پوسیدگی دندان و عفونت لثه کمتر است چون به راحتی می توانید دندانها و وسیله ارتودنسی را تمیز کنید.
- برخلاف ارتودنسی ثابت، در دندان ها لکه های سفید ایجاد نمی شود. در ارتودنسی ثابت در محل چسباندن براکت یا بند، ممکن است به دلیل تمیز نشدن کامل دندان ها، در بخش هایی از دندان پلاک و باکتری جمع شده و در نتیجه در اثر فعالیت باکتری ها دندان مواد معدنی خود را از دست بدهد. در این مناطق لکه های سفید در دندان ایجاد می شود که ماندگار است.
- هر زمانی که ضرورت داشته باشد می توانید وسیله ارتودنسی را از دهانتان در بیاورید.
- هنگام غذا خوردن می‌توانید دستگاه ارتودنسی غیر ثابت را از دهان در بیاورید و هر چیزی که می خواهید بخورید. در حالی که در ارتودنسی ثابت باید خوردن برخی مواد غذایی و خوراکی ها را کنار بگذارید چون ممکن است باعث صدمه دیدن وسیله ارتودنسی شود.
- اگر از الاینر به جای براکت استفاده می کنید از مزیت نامرئی بودن آن و در نتیجه عدم تاثیر ارتودنسی بر زیبایی لبخند بهره می برید.
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: فضانگهدارنده دندان شیری کودکان
معایب ارتودنسی متحرک
اگر چه ارتودنسی متحرک یا غیر ثابت مزیت های قابل توجهی دارد اما نباید از معایب آن چشم پوشید.
- زمانی که الاینر در دهانتان قرار دارد نباید هیچ چیزی بخورید. تنها چیزی که می توانید مصرف کنید آب آشامیدنی است. جویدن با الاینر باعث خراب شدن آن می شود.
- در مورد پلاکهای شفاف اگر مراقب نباشید و نوشیدنی هایی بخورید که رنگی هستند، پلاک بدرنگ و کدر می شود.
- باید حواستان باشد همیشه به جز مواقع غذا خوردن و مسواک زدن تا حد ممکن (۲۲ساعت در روز) پلاک ارتودنسی در دهان تان باشد. اگر دائماً فراموش کنید آن را در دهان بگذارید یا از این کار سر باز بزنید نه تنها نتیجه ای در درمان تان حاصل نمی شود بلکه ممکن است وضعیت دندان های تان را بدتر کنید. اگر فکر می کنید ممکن است الاینر را دائما فراموش کنید و نتوانید به استفاده از وسیله ارتودنسی متحرک متعهد باشید بهتر است از ارتودنسی ثابت بهره ببرید.
- هنگامی که پلاک را از دهان در می آورید باید حواستان باشد آن را بشویید و فقط در جعبه مخصوص خود بگذارید. در غیر این صورت احتمال زیادی دارد که آن را گم کنید یا جا بگذارید.
سخن پایانی
در این نوشتار دربارهارتودنسی متحرک دندان خواندیم. به یاد داشته باشید که به دلیل پایین بودن دقت این دستگاه، ارتودنسی متحرک بزرگسالان برای دندان‌هایی با جابجایی پیچیده مناسب نیست. تشخیص اینکه چه نوع ارتودنسی برای هر فرد مناسب است بر عهده متخصص است. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
