
در دوران بارداری، بدن شما تغییرات فیزیکی زیادی را برای مطابقت با رشد و نمو جنین تجربه میکند. در طول این 9 ماه، فشار خون باید طبیعی و نرمال باشد. در این مقاله به بررسی فشار خون بالا در بارداری میپردازیم.
فهرست مطالب
- مروری کلی بر فشار خون در بارداری
- معرفی انواع فشار خون بالا در بارداری
- چگونه فشار خون غیرطبیعی را تشخیص دهیم؟
- چه کسانی در معرض فشار بالا در بارداری هستند؟
- دلایل فشار خون غیرطبیعی در دوران بارداری چیست؟
- درمان فشار خون غیرطبیعی در دوران بارداری چگونه است؟
- عوارض فشارخون غیرطبیعی در دوران بارداری چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
مروری کلی بر فشار خون در بارداری
فشار خون، نیروی فشار خون شما به دیواره عروق است. هر بار که قلب شما میتپد، خون را به داخل رگها پمپاژ میکند و سپس خون را به بقیه بدن میرساند. خون به طور معمول در شریانها با سرعت مشخصی حرکت میکند. با این حال، عوامل مختلف میتوانند سرعت جریان خون در عروق را مختل کرده و باعث افزایش یا کاهش فشار شوند. افزایش فشار در عروق میتواند منجر به افزایش فشار خون شود. کاهش فشار در عروق میتواند منجر به کاهش فشار خون شود.
فشار خون با عنوان دو نوع عدد ثبت میشود. عدد سیستولیک بالاترین عدد است که نشاندهنده میزان فشار در عروق هنگام ضربان قلب شما است. عدد دیاستولی عدد پایینی است که میزان فشار در رگها را هنگام ضربان قلب نشان میدهد. فشار خون شما به طور طبیعی با هر ضربان قلب افزایش مییابد و هنگامی که قلب در بین ضربانها استراحت میکند، کاهش مییابد. با این حال، تغییرات سریعی که بدن شما در دوران بارداری آنها را تجربه میکند میتواند تا حد زیادی بر این اعداد تأثیر بگذارد و باعث تغییر شدید فشار خون شود.

طبق بررسیهای انجمن قلب آمریکا (AHA)، میزان فشار خون طبیعی 80/120 میلیمتر جیوه و کمتر است. کمتر از 60/90 میلیمتر جیوه نشانگر فشار خون پایین یا افت فشار خون است. بالاتر از 90/140 میلیمتر جیوه در بارداری نشاندهنده فشار خون بالا است. فشار خون بالا در بارداری بسیار بیشتر از فشار خون پایین دیده میشود. حدود 10 درصد از کل بارداریها درگیر مشکلات فشار خون پیچیده است.
فشار خون غیرطبیعی در دوران بارداری جای نگرانی دارد. هم شما و هم کودک ممکن است در معرض خطر افزایش عوارض سلامتی باشید. با این حال، ممکن است با ویزیت منظم قبل از زایمان بتوانید از بروز مشکلات جلوگیری کنید و پزشک بتواند از نزدیک فشار خون شما را کنترل کند. همچنین ممکن است بخواهید بیشتر در مورد شرایط مرتبط با فشار خون بدانید، بنابراین میتوانید عوامل موثر بر فشار خون را بشناسید. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بارداری خارج از رحم چیست را بخوانید.
معرفی انواع فشار خون بالا در بارداری
فشار خون بالا در بارداری انواع مختلفی دارد، که عبارتند از:
1- فشار خون حاملگی
این نوع از فشار خون بالا، در طی دوران بارداری بروز پیدا می کند. این عارضه بعد از هفته 20 بارداری شروع می شود و معمولا علائم دیگری ندارد. در بسیاری از موارد این افزایش فشار، به مادر باردار و جنین آسیب نمی رساند، و در عرض 12 هفته پس از زایمان، از بین می رود؛ اما خطر ابتلا به فشار خون بالا را در آینده افزایش می دهد.
در موارد نادرتر اگر فشار خون شدید باشد، ممکن است این عارضه، به وزن کم در نوزادان یا زایمان زودرس منجر شود. برخی از زنان بر اثر فشار خون حاملگی، به پره اکلامپسی مبتلا می گردند.
2- فشار خون مزمن
به مواردی که در آن افراد قبل از هفته بیستم بارداری یا پیش از حاملگی، به فشار خون بالا مبتلا شوند، اطلاق می گردد. برخی از زنان مدت ها قبل از بارداری به عارضه فشار خون مبتلا هستند؛ اما ممکن است تا قبل از اندازه گیری فشار خون، در هنگام ویزیت قبل از زایمان، از آن اطلاع نداشته باشند. فشار خون مزمن گاهی اوقات، می تواند به بروز پره اکلامپسی منجر شود.
3- پره اکلامپسی
به افزایش ناگهانی فشار خون پس از هفته بیستم بارداری پره اکلامپسی گفته می شود، که معمولا در سه ماهه آخر دوران بارداری اتفاق می افتد. در موارد نادر، ممکن است علائم آن تا پس از زایمان بروز پیدا نکند. به این حالت پره اکلامپسی پس از زایمان گفته می شود.
در اثر پره اکلامپسی، به برخی از اندام های درونی مانند کبد و کلیه آسیب وارد می گردد. علائم این عارضه ممکن است شامل دفع پروتئین در ادرار و فشار خون بسیار بالا باشد. پره اکلامپسی می تواند برای مادر و جنین خطرات جدی ایجاد کند و در برخی از موارد نتایج مرگباری به همراه دارد.
چگونه فشار خون غیرطبیعی را تشخیص دهیم؟
انجمن قلب آمریکا فشار خون غیر طبیعی در بزرگسالان غیرباردار را به شرح زیر توصیف میکند:
- فشار خون بالا یک عدد سیستولیک بین 120 تا 129 و یک عدد دیاستولیک کمتر از 80 است.
- در فشار خون بالا مرحله 1، عدد سیستولیک بین 130 تا 139 یا عدد دیاستولیک بین 80 تا 89 است.
- در فشار خون بالا مرحله 2، عدد سیستولی 140 یا بیشتر و عدد دیاستولی 90 یا بیشتر است.
- در شرایط حاد فشار خون، عدد سیستولیک بالاتر از 180 و عدد دیاستولیک بالاتر از 120 است.
شما همیشه نمیتوانید تشخیص دهید که فشار خون شما خیلی بالا است یا خیلی پایین. در حقیقت، فشار خون بالا و افت فشار خون ممکن است علائم قابل توجهی ایجاد نکند. اگر علائمی را تجربه کنید، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
علائم فشار خون بالا:
فشار خون بالا معمولاً 90/140میلیمتر جیوه یا بالاتر تعریف میشود. ممکن است علائم زیر را سبب شود:
- برافروخته شدن پوست
- تورم دستها یا پاها
- سردرد
- تنگی نفس
- درد شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
- تغییرات بینایی

علائم افت فشار خون:
فشار خون پایین یا افت فشار خون معمولاً به میزان 60/90 میلیمتر جیوه یا کمتر تعریف میشود. که ممکن است باعث علائم زیر شود:
- سرگیجه
- مشکل در تمرکز
- پوست سرد و مرطوب
- تاری دید
- تنفس سریع و پی در پی
- افسردگی
- خستگی ناگهانی
- خستگی مفرط
اگر شک دارید که علائم فشار خون یا فشار خون بالا دارید، باید سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کند.
همیشه علائمی برای فشار خون و افت فشار خون وجود ندارد. بهترین راه برای تشخیص اینکه آیا فشار خون غیرطبیعی دارید یا خیر، انجام آزمایش فشار خون است. آزمایش فشار خون اغلب در چکاپهای منظم انجام میشود و پزشک باید آن را در طول بارداری انجام دهد.
در حالی که این آزمایشات معمولاً در محیط پزشکی انجام میشوند، در خانه نیز میتوانند انجام شوند. بسیاری از داروخانهها دستگاههای اندازهگیری فشار خون در خانه دارند که میتوانید برای بررسی فشارخون خود استفاده کنید. با این حال، قبل از اینکه فشار خون خود را در خانه کنترل کنید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما ممکن است دستورالعملهای خاصی در مورد زمان آن و اینکه چند بار در طول روز فشار خون خود را اندازهگیری کنید داشته باشد.
چه کسانی در معرض فشار بالا در بارداری هستند؟
خطر ابتلا به پره اکلامپسی افزایش پیدا میکند، اگر افراد:
- قبل از باردار شدن فشار خون بالا یا بیماری مزمن کلیوی داشته باشند.
- در دوران بارداری قبلی، فشار خون بالا داشته یا به پره اکلامپسی مبتلا شده باشند.
- اضافه وزن داشته باشند.
- بالای 40 سال سن داشته باشند.
- با بیش از یک جنین باردار باشند.
- نژاد یا تبار آفریقایی داشته باشند.
- سابقه خانوادگی از ابتلا به پره اکلامپسی داشته باشند.
- به بیماری های خاصی مانند دیابت، لوپوس یا ترومبوفیلی (اختلالی که خطر لخته شدن خون را افزایش میدهد) مبتلا باشند.
- برای بارداری از روش های مصنوعی مانند لقاح آزمایشگاهی، اهدای تخمک، یا لقاح با اسپرم اهدایی استفاده کرده باشند.
دلایل فشار خون غیرطبیعی در دوران بارداری چیست؟
انجمن قلب آمریکا تخمین میزند که از هر 3 نفر 1 نفر مبتلا به فشار خون بالا است. در بارداری، فشارخون بالا را میتوان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: فشارخون بالا و مزمن و فشارخون بالای مربوط به بارداری. فشارخون مزمن به فشارخون بالا اشاره دارد که قبل از بارداری وجود داشته است. اگر در طی 20 هفته اول بارداری دچار فشار خون بالا شوید نیز ممکن است این بیماری تشخیص داده شود. بعد از زایمان نیز هنوز ممکن است این بیماری را داشته باشید.

اختلالات فشارخون بالای مربوط به بارداری معمولاً پس از 20 هفته اول بارداری ایجاد میشود. انواع مختلفی از اختلالات وجود دارد که از نظر شدت متفاوت هستند. یک بررسی در سال 2016 منتشر شده در منبع کنترل فشار خون نشان میدهد که سن، چاقی و بیماریهای زمینهای در به وجود آمدن این شرایط نقش دارند. اگرچه این شرایط معمولاً پس از زایمان از بین میروند، اما در صورت ابتلا به هرکدام از این موارد، احتمال ابتلا به فشار خون بالا در آینده بسیار بیشتر است.
افت فشار خون، اگرچه بسیار کمتر است، اما میتواند به طور مستقیم با بارداری ارتباط داشته باشد. سیستم گردش خون شما در طول بارداری گسترش مییابد تا جنین شما را در خود جای دهد. با گسترش سیستم گردش خون، ممکن است کمی افت فشار خون را تجربه کنید. طبق بررسیهای انجمن قلب آمریکا، افت فشار خون در 24 هفته اول بارداری بیشتر مشاهده میشود. هنوز هم، این مقدار معمولاً آنقدر قابل توجه نیست که باعث نگرانی شود.
افت فشار خون همچنین ممکن است به دلیل موارد زیر ایجاد شود:
- کمبود آب بدن
- دیابت
- قند خون پایین
- مشکلات قلبی
- مشکلات تیروئید
- واکنشهای شدید آلرژیک
- از دست دادن خون
- عفونت
- سوءتغذیه؛ به ویژه کمبود اسید فولیک، ویتامینهای گروه B و ویتامین D
درمان فشار خون غیرطبیعی در دوران بارداری چگونه است؟
فشارخون در بارداری باید از نزدیک کنترل شود تا از عوارض بالقوه خطرناک آن جلوگیری شود. پزشک شما مراجعه مکرر به او برای نظارت بر جنین و همچنین آزمایش ادرار و خون را به شما توصیه میکند. پزشک شما به احتمال زیاد از شما میپرسد که کودکتان روزانه چندبار لگد میزند. کاهش حرکت کودک ممکن است مشکلساز باشد و نیاز به زایمان زودرس را نشان دهد.
پزشک همچنین در تمام دوران بارداری شما سونوگرافی را انجام میدهد تا اطمینان حاصل شود که کودک شما به درستی رشد میکند. بسته به نوع و شدت مشکلات فشار خون بالا، ممکن است داروهایی نیز توصیه شود.
موارد خفیف افت فشار خون معمولاً نیازی به درمان ندارد. در عوض، پزشک ممکن است به شما توصیه کند هنگام ایستادن احتیاط کنید تا زمین نخورید. موارد جدی تر ممکن است شما را ملزم کند تا:
- مایعات بیشتری بنوشید، مخصوصاً آب
- جورابهای متراکمکننده بپوشید
- نمک بیشتری مصرف کنید
- کمتر روی پاهای خود بایستید
- هنگام ایستادن به دفعات بسیار استراحت کنید
عوارض فشارخون غیرطبیعی در دوران بارداری چیست؟
فشار خون بالا، شما و نوزادتان را در معرض خطر افزایش عوارض قرار میدهد. این عوارض شامل موارد زیر است:
- زایمان زودرس؛ زایمانی است که قبل از 37 هفته اتفاق میافتد
- نیاز به زایمان سزارین
- مشکلات رشد جنین
- قطع جفت
- پره اکلامپسی و اکلامپسی
افت فشار خون میتواند بارداری را دچار چالش کند. مطالعهای که در سال 2010 منتشر شد نشان داد که تقریبا نیمی از موارد افت فشار خون در بارداری در زنانی اتفاق میافتد که قبلاً این بیماری را داشتهاند. این مطالعه همچنین نشان داد زنانی که فشار خون پایین دارند در دوران بارداری بیشتر دچار تهوع، استفراغ، خونریزی واژینال و کمخونی میشوند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با فشارخون بالا در بارداری آشنا شدید. همچنین از علائم و نشانه های آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
با گذشت زمان در بارداری، فشار خون زن ممکن است تغییر کند یا به سطح قبل از بارداری بازگردد. چند دلیل ممکن برای این وجود دارد.مقدار خون در بدن زن افزایش مییابد. طبق گفته مجله Circulation، حجم خون یک زن در طول بارداری تا 45 درصد افزایش مییابد. این خون اضافی است که قلب باید آن را در سراسر بدن پمپاژ کند.
بطن چپ (سمت چپ قلب که مقدار قابل توجهی پمپاژ را انجام میدهد) ضخیم و بزرگتر میشود. این اثر موقتی به قلب این امکان را میدهد تا برای حمایت از افزایش حجم خون بیشتر کار کند.کلیهها مقادیر بیشتری از وازوپرسین را آزاد میکنند؛ هورمونی که منجر به افزایش احتباس آب میشود
شیردهی برای بیشتر خانمهایی که فشار خون بالا دارند، حتی کسانی که دارو مصرف میکنند توصیه میشود. درباره تنظیمات دارویی که باید قبل از تولد کودک انجام دهید، با پزشک صحبت کنید. گاهی اوقات یک داروی فشار خون جایگزین توصیه میشود.