تا کنون پیش آمده دندانپزشکتان شمار ار به عکسبرداری دندان یا همان رادیوگرافی بفرستد؟ فکر می‌کنید رادیوگرافی تنها با یک روش یکتا انجام می‌شود؟ رادیوگرافی دندان در موارد زیادی کاربرد دارد و با کمک آن می‌توان مشکلات دندان را بررسی کرد. می‌توان گفت که بدون رادیوگرافی یا عکسبرداری از دندان یک دندانپزشک نمی‌تواند شدت پوسیدگی دندان را تشخیص دهد. از کاربردهای دیگر آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشخیص مشکلاتی مانند کیست، تومور و آبسه
- کمک به دندانپزشک برای برنامه ریزی طرح درمان مناسب برای مواردی چون پوسیدگی‌های گسترده، جراحی عصب کشی، ایمپلنت دندان و کشیدن دندان
- برنامه‌ریزی طرح درمان مناسب برای انجام ارتودنسی و ردیف کردن دندان‌ها
- تشخیص مشکلات دهانی مانند پوسیدگی دندان ، ساختارهای دندانی پنهان ( مانند دندان عقل ) و …
- تشخیص و بررسی دندان‌هایی که در جای خود نبوده و یا به درستی در لثه رویش نمی‌کنند
در این مقاله می‌خواهیم با انواع رادیوگرافی دندان و کاربرد هر یک بیشتر آشنا شویم. تا پایان همراه ما باشید.
برای مطالعه بیشتر: با دهانشویه ها آشتی کنید
رادیوگرافی دندان چند نوع است؟
به‌طور کلی رادیوگرافی در دندانپزشکی به دو دسته رادیوگرافی داخل دهانی و رادیوگرافی خارج دهانی تقسیم می‌شود.
در رادیوگرافی داخل دهانی، سنسور رادیوگرافی درون دهان بیمار قرار می‌گیرد و در روش رادیوگرافی خارج دهانی، سنسور رادیوگرافی در خارج از دهان بیمار قرار خواهدگرفت .
رادیوگرافی داخل دهانی
رادیوگرافی‌های داخل دهانی رایج‌ترین نوع هستند. در این روش سنسور درون دهان قرار می‌گیرد و سطح بالایی از جزئیات را نمایش می‌دهد.
کاربردها :
- تشخیص پوسیدگی
- مشاهده ریشه دندان
- بررسی سلامت ناحیه استخوانی اطراف دندان
- مشاهده وضعیت دندان در حال رشد
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: با نامرتبی و شلوغی دندان ها بیشتر آشنا شوید
انواع رادیوگرافی داخل دهانی
انواع مختلف رادیوگرافی های داخل دهانی، جهات متفاوتی از دندان را نشان می دهند که عبارتند از :
رادیوگرافی بایت وینگ دندان(Bitewing)
این رادیوگرافی برای نشان دادن ارتباط دندان‌ها در وضعیتی است که بهترین شرایط تشخیص پوسیدگی را برای دندانپزشک ایجاد میکند. علت نامگذاری آن به ” بایت وینگ ” به این دلیل است که بیمار هنگام گرفتن رادیوگرافی ، وسیله بال مانندی را گاز می‌گیرد که سنسور رادیوگرافی را در جای خود ثابت نگه می‌دارد. کمکی که این نوع رادیوگرافی به دندانپزشکان می کند این است که پوسیدگی بین دندان‌های عقب و تغییر ضخامت استخوان‌ها به علت بیماری‌های لثه تشخیص داده می‌شود. همچنین این نوع رادیوگرافی می‌تواند هر گونه سایش و یا فروپاشی در پرکردگی دندان‌ها را نمایش دهد.
رادیوگرافی پری اپیکال (Periapical)
این نوع رادیوگرافی نشان دهنده مشکلات اطراف ریشه دندان‌ها بوده و در درمان N2 کاربرد بسیار بالایی دارد. در این نوع رادیوگرافی ارتفاع هر دندان از تاج تا ریشه و قسمت بنیادی دندان را نشان می دهد.
این رادیوگرافی تغییرات غیر طبیعی در ریشه ها و استخوان‌ها را نشان می‌دهد.
رادیوگرافی دیجیتالی دندان (Digital radiography)
رادیوگرافی های دیجیتالی یکی از جدید ترین متدهای اشعه X هستند. در این روش به جای گرفتن نوار در یک اتاق تاریک، نوار استاندارد اشعه X با یک صفحه الکترونیکی صاف و یا سنسور جایگزین می شود. تصاویر دو بعدی بلافاصله و بدون نیاز به صبر کردن وارد کامپیوتر می شود تا بتوان آنها را بر روی صفحه دید، ذخیره کرد و یا چاپ نمود. تصویر گرفته شده از دندان را می توان چند برابر اندازه واقعی بزرگنمایی کرد که به دندانپزشک کمک می کند تا کوچکترین تغییرات را که ممکن است حتی در معاینه حضوری هم مشاهده نشوند، بررسی کند و حتی در صورت لزوم، برای پزشک دیگری فرستاده شوند.
رادیوگرافی های دیجیتالی که در زمان های مختلف گرفته شدند را می توان با روشی که تفاوت بین عکس ها را برجسته میکند، مقایسه کرد. به همین دلیل کوچک ترین تغییرات که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند، مشاهده خواهند شد. در صورت استفاده درست از این روش، میزان اشعه نسبت به روش های معمول تقریباً نصف خواهد بود.
این محتوای مفید را هم دنبال کنید: پر کردن دندان، درمانی رایج و کارا
MRI – Magnetic Resonance Imaging
این متد، روشی است که در آن تصاویر سه بعدی از حفره دهان که شامل فک و دندان است گرفته می شود. این روش بهترین راه بررسی بافت های نرم است. با اینکه در معرض قرار گرفتن اشعه ها در متدهایی مانند رادیوگرافی دیجیتالی کم است، با این حال هیچ کس نباید بیش از مقداری که لازم است تحت الشعاع اشعه قرار بگیرد. باید از پیش بند محافظ سربی و حلقه های تیروئید، علی الخصوص برای زنان باردار، کودکان و یا زنانی که در سنین آمادگی برای بارداری هستند، استفاده کرد.
رادیوگرافی اکلوزال دندان (Occlusal)
این رادیوگرافی نشان دهنده سطح اکلوزال دندان‌ها می‌باشد و از باقی رادیوگرافی‌های معمول بزرگتر است. هر رادیوگرافی تقریبا تمام طاق فک بالا و یا پائین را نشان می‌دهد.
رادیوگرافی خارج دهانی
رادیوگرافی‌های خارج دهانی به گونه‌ای تهیه می‌شوند که سنسور رادیوگرافی در خارج دهان بیمار قرار می‌گیرد. این دسته از رادیوگرافی‌ها نسبت به رادیوگرافی داخل دهانی جزئیات کمتری را نشان می‌دهند. تمرکز آنها بیشتر بر روی فک‌ها و جمجمه است.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: “کیست دندان” از نشانه‌ها تا درمان
انواع رادیوگرافی خارج دهانی
رادیوگرافی پانورامیک (Panoramic)
در این نوع از رادیوگرافی تصویری از تمام محوطه دهان گرفته می شود که شامل تمام دندان‌های بالا و پایین است. این رادیوگرافی می‌تواند به مشاهده دندان‌های نهفته و تشخیص تومورها و کیست‌ها کمک کند.
سفالومتری (Cephalometry)
این نوع از رادیوگرافی از یک سمت سر گرفته می شود به گونه‌ای که رابطه بین دندان‌ها و فک‌ها را نشان می‌دهد. متخصصان ارتودنسی از پیش بینی سفالومتری برای مشخص کردن بهترین نوع درمان ارتودنسی با توجه به موقعیت خاص دندان‌های بیمار استفاده می‌کنند.
رادیوگرافی مخروطی توموگرافی کامپیوتری (cone beam computerized tomography / CBCT)
با این نوع از رادیوگرافی تصاویر سه بعدی از سازه‌های دندانی، بافت نرم، عصب‌ها و استخوان گرفته می‌شود. از این نوع از رادیوگرافی بیشتر برای انتخاب و قرار دادن ایمپلنت‌های دندان استفاده می‌شود.
همچنین به تشخیص مشکلات پریودنتال، ریشه‌ی دندان‌ها، فک‌ها و تشخیص کیست‌ها و تومورها و شکستگی در دهان و صورت کمک میکند.
سیالوگرافی (Sialography)
در این نوع از عکسبرداری از نوعی رنگ استفاده می‌شود که درون غدد بزاقی تزریق می‌شود تا آنها در سنسور رادیوگرافی دیده شوند ( غدد بزاقی به تنهایی با اشعه ایکس دیده نمی‌شوند). این نوی رادیوگرافی برای مشکلاتی مثل انسداد، یا سندرم شوگرن مورد استفاده قرار می‌گیرد. ( سندرم شوگرن اختلالی همراه با علائمی از جمله خشکی دهان و چشم است که این اختلال می‌تواند نقش مهمی در پوسیدگی دندان داشته باشد)
توموگرافی (Tomography)
برش خاصی از دهان را نشان می دهد و بقیه را تار می کند.این رادیوگرافی برای بررسی قسمتهایی بکار می‌رود که به سختی قابل مشاهده هستند و یا توسط قسمت های دیگر بسته شده‌اند.
جهت آگاهی: آنچه درباره ی مراقبت از دندان کودکان باید بدانید
سخن پایانی
در این مطلب درباره رادیوگرافی دندان خواندیم و انواع آن را بررسی نمودیم. قابل ذکر است که میزان اشعه ایکس ساطع شده برای رادیوگرافی دندانی بسیار ناچیز است. در حال حاضر دستگاه‌هایی ساخته شده که می‌تواند پرتو تابش را به یک ناحیه کوچک محدود کند یا آن را با سرعت بالا بتاباند. همین پیشرفت‌ها در کنار استفاده از پیشبند سربی و قوانین سختگیرانه بررسی دقیق ایمنی دستگاه‌ها باعث شده است که میزان تابش به بدن بیماران به حداقل برسد. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
