بلوغ معمولا در دخترها در محدوه سنی 8 تا 13 سال و در پسرها در محدوده سنی 9 تا 14 سال اتقاق می افتد. اگر کودکی کمتر از این محدوده سنی به بلوغ برسد، آن را بلوغ زودرس می گویند. آیا شما هم بعنوان یک والد درباره بلوغ زودتر از موعد کودک دلبندتان نگران هستید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات جامعی درباره این روند بدست آورید و آگاهانه با آن مواجه شوید.
انواع بلوغ زودرس
در واقع دو نوع بلوغ زودرس وجود دارد:
- بلوغ زودرس وابسته به گنادوتروپین (مرکزی) : گنادوتروپین ها هورمون هایی هستند که توسط غده هیپوفیز در مغز منتشر می شوند و مسئول تحریک گنادها (تخمدان ها و بیضه ها) برای تولید هورمون های جنسی هستند. هورمون های جنسی به نوبه خود باعث رشد و بلوغ جنسی می شوند. به عبارت دیگر، ما می توانیم از گنادوتروپین ها به عنوان هورمون هایی که در نهایت مسئول بلوغ هستند، نام ببریم. این نوع روند بلوغ بر دختران بیشتر از پسران تأثیر می گذارد و به علت ترشح زودرس گنادوتروپین ها از مغز آغاز می شود.
- بلوغ زودرس مستقل (محیطی) : این نوع بلوغ زودرس علت تولید آندروژن و استروژن از دیگر قسمت های بدن ایجاد می شود.
در اکثر دخترانی که دچار بلوغ زودرس می شوند، هیچ گونه مشکل پزشکی وجود ندارد و دلیل خاصی برای این امر شناخته نمی شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله علائم تالاسمی مینور در بارداری را بخوانید.
این مشکل در پسران کمتر رایج است و به احتمال زیاد به یک مشکل پزشکی دیگر مرتبط است. در حدود 5٪ پسران، بلوغ زودرس ارثی است. ( این مورد در دختران کمتر از 1٪ است)
علائم در دخترها
رشد بافت سینه ها
شروع شدن چرخه قاعدگی
علائم در پسرها
بزرگ شدن بیضه ها و آلت تناسلی
رشد مو در صورت ( بالای لب)
کلفت شدن و تغییر صدا
علائم مشترک بلوغ زودرس در دخترها و پسرها
روییدن مو در ناحیه تناسلی و زیر بغل
رشد سریع جثه بدن
بروز آکنه و جوش
بوی بد عرق
علل بلوغ زودرس
دانشمندان علوم پزشکی شروع بلوغ را به فعال شدن ژنی به نام GPR54 نسبت می دهند که این ژن سیگنالی را به مغز می فرستد و واکنش های زنجیره ای انجام می شوند که آزادکننده هورمون ها در بدن می باشند.
معمولا شروع زودهنگام فعالیت این زنجیره به علل زیر می باشد:
– بروز مشکلاتی که در فرد ایجاد شده است (مثلا وجود تومور)
– صدمه و ضربه به مغز و یا آسیب های مغزی
– وجود عفونتی در مغز مانند مننژیت
– وجود مشکلاتی در تخمدان ها و یا غده تیروئید
– استفاده های ژنتیکی و سابقه خانوادگی بلوغ زودرس
با همه این تفاسیر، هنوز علت برخی از روندهای بلوغ در بسیاری از دختران و پسران مشخص نشده است.
پارامترهای موثر کدامند؟
عواملی که در اینجا ذکر می‌کنیم، علت اصلی نیستند، فقط مواردی هستند که به‌نظر می‌رسد با بلوغ زودرس ارتباط دارند:
- جنسیت: دختران ۱۰ برابر بیشتر از پسران احتمال دارد دچار بلوغ زودرس مرکزی شوند.
- نژاد: محققان دلیل این امر را نمی‌دانند اما به‌نظر می‌رسد به‌طور متوسط دختران آفریقایی-آمریکایی حدود یک سال زودتر از دختران سفیدپوست دچار بلوغ می‌شوند. برخی متخصصان می‌گویند که بلوغ در دخترانِ کمتر از ۶ سالِ آفریقایی-آمریکایی، بلوغ زودرس در نظر گرفته می‌شود.
- چاقی: اگرچه برخی از مطالعات نشان می‌دهند که بین چاقی دختران کوچک و افزایش خطر ابتلا به بلوغ زودتر از موعد ارتباط‌هایی وجود دارد، اما چگونگی این ارتباط دقیقا مشخص نیست. به‌نظر می‌رسد که چاقی در پسران به این اتفاق ارتباطی ندارد.
- ژنتیک: گاهی اوقات بلوغ در زمان نامناسب می‌تواند درنتیجه‌ی جهش‌های ژنتیکی باشد که باعث ترشح هورمون‌های جنسی می‌شود. در اکثر مواقع، کودکانی که به این علت دچار بلوغ زودرس مرکزی می‌شوند، والدین یا خواهر و برادرشان نیز به این اختلال دچار بوده‌اند.
- فرزندخواندگی بین‌المللی: مطالعه‌ای نشان داده است کودکانی که از خارج از کشور به فرزندخواندگی قبول می‌شوند، بین ۱۰ الی ۲۰ برابر بیشتر احتمال دارد که به بلوغ زودرس دچار شوند. در این مورد هم محققان و متخصصان در مورد علت این امر اطمینان ندارند. اما عدم اطمینان از سن دقیق کودکانی که به فرزندخواندگی قبول می‌شوند، می‌تواند نتایج تحقیق را تحت تأثیر قرار بدهد.
عوارض بلوغ زودرس در کودکان
حالا که متوجه شدیم راه تشخیص بلوغ زودرس در کودکان چیست باید به عوارض احتمالی بلوغ زودتر از موعد هم اشاره کنیم که عبارتند از:
قد کوتاه عارضه ای با شیوع بالا
مهم ترین مشکل و عارضه این اتفاق در بچه ها کوتاه شدن قدشان می باشد!
کودکانی که بلوغ زودرس دارند در مقایسه با همسالان خود ممکن است در ابتدا سریع رشد کرده و قد بلندی داشته باشند. اما از آنجا که استخوان های آنها سریعتر از حد طبیعی بالغ می شوند، آنها زودتر از حد معمول رشد نمی کنند.
در این حالت بزرگسالان کوتا‌تر از حد متوسط می شوند. درمان بلوغ زودرس، به ویژه هنگامی که در کودکان بسیار خردسال اتفاق می افتد، باعث بلندی غیر معمول قدشان می شود.
مشکلات اجتماعی و عاطفی از پیامدهای قابل انتظار
دختران و پسران که بلوغ را قبل از همسن و سالان خود تجربه می کنند، ممکن است نسبت به تغییراتی که در بدن آنها رخ می دهد، بسیار آگاه باشند.
این ممکن است بر عزت نفسشان تأثیر بگذارد و خطر افسردگی یا سو مصرف مواد را افزایش دهد.
سن نامناسب بلوغ مسبب مشکلات عمومی در روند زندگی
وقتی بلوغ در سنی اشتباه و بدهنگام رخ می دهد، باعث به هم خوردن نظم زندگی و روند طبیعی بچه ها خواهد شد. آنها چیزهایی را تجربه می کنند که بسیار زود به سراغشان آمده و در واقع وارد دنیایی جدید می شوند!
بهترین کار این است که در کنارشان باشید و در مواجه با فشارهای عصبی، از مشاور روانشناس کودک و نوجوان کمک بگیرید تا اوضاع رو به راه شود.
درمان و لزوم انجام آن در بلوغ زودرس
اگر علت خاصی شناسایی شد باید درمان هر چه زودتر شروع شود چون با درمان علت زمینه‌ای، علایم بلوغ زودتر از موعد بهبود می یابند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله قاعدگی چیست؟ را بخوانید.
اگر علتی برای بلوغ یافت نشد، تصمیم برای درمان به عوامل متعددی بستگی دارد. بسیاری از والدین درخواست درمان دارند ولی باید متذکر شد که بسیاری از این بلوغ‌ها به درمان نیازی ندارند و والدین باید به پزشک خود اعتماد کنند.
درمان بی دلیل برای کودک عوارض خواهد داشت. معمولاً درمان بلوغ زودرس بصورت تزریقی است که با نظر پزشک با فواصل خاصی انجام می‌شود. این کودکان باید تحت کنترل باشند و بصورت دوره‌ای معاینه شوند. درمان تا زمانی پیش‌بینی می‌شود که قد کودک به محدوده قد والدینش برسد و بر اساس تصمیم پزشک ادامه می‌یابد.
سخن پایانی
در این مقاله درباره بلوغ زودرس خواندیم. به یاد داشته باشید بسیاری از کودکانی که علائم بلوغ زودتر از موقع دارند، هم از لحاظ پزشکی، هم از لحاظ روانی و هم از لحاظ اجتماعی سالم هستند و مشکلی ندارند. با این وصف مهم است که والدین توجه کافی به این موضوع داشته باشند و از مشاوران و پزشکان متخصص کمک بگیرند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
