بارداری هنگامی اتفاق می افتد که تخمک زن توسط یک اسپرم مرد بارور شود و سلول جفت تشکیل گردد. این سلول به دیوار رحم متصل می شود و رشد می کند، در صورتی که رشد آن طبیعی نباشد، توده های غیرطبیعی ایجاد شود و علائم خاصی را نشان دهد، می توان گفت حاملگی پوچ یا مولار رخ داده است و باید به پزشک مراجعه کرد.
فهرست مطالب
- حاملگی پوچ چیست؟
- علائم حاملگی پوچ چیست؟
- بارداری پوچ چگونه تشخیص داده می شود؟
- چرا بارداری پوچ رخ می دهد؟
- چه عواملی موجب بارداری پوچ می شود؟
- درمان حاملگی پوچ چگونه صورت می‌گیرد؟
- بهترین راه برای پیشگیری از حاملگی پوچ چیست؟
- بعد از سقط کردن حاملگی پوچ چه کنیم؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
حاملگی پوچ چیست؟
حاملگی پوچ یا بارداری پوچ (به انگلیسی blighted ovum یا anembryonic gestation یا anembryonic pregnancy) زمانی رخ میدهد که یک تخمک بارور شده خود را به رحم متصل کند اما به جنین تبدیل نشود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله تالاسمی مینور در بارداری را بخوانید. با اینکه در بارداری پوچ جفت جنین شکل می‌گیرد اما کیسه جنین خالی خواهد ماند.از همین رو، جفت جنین هورمون اچ‌سی‌جی یا گنادوتروپین جفتی انسان را تولید می‌کند که همین مسئله در ابتدا سبب عدم تشخیص حاملگی پوچ در تست بارداری می‌شود.
در واقع، این هورمون که برای پشتیبانی از حاملگی ترشح می‌شود سبب نتیجه مثبت در تست‌های ادرار و خون گردیده اما در حقیقت حاملگی فرد حقیقی نبوده و جنین در حال شکل گرفتن نیست. علائم حاملگی مثل سوزش سینه‌ها و حالت تهوع نیز ممکن است در بارداری پوچ رخ دهند.تخمک پوچ سرانجام به سقط جنین منجر خواهد گردید و به حاملگی سالم تبدیل نخواهد شد.
علائم حاملگی پوچ چیست؟
بارداری پوچ در برخی موارد هیچ نشانه‌ای نداشته و پیش از آن که حتی متوجه شوید حاملگی هستید پایان خواهد یافت. اما غیر از این موارد، علائم حاملگی پوچ چیست و چگونه می‌توان تفاوت آن با حاملگی سالم را فهمید؟اگر دچار این شرایط شوید به احتمال زیاد احساس می‌کنید که دروه قائدگی شما کمی سنگین‌تر شده و همچنین ممکن است برخی از موارد زیر را نیز به عنوان علائم حاملگی پوچ تجربه کنید:
- تهوع
- تعویق عادت ماهانه
- سوزش سینه‌ها
بعد از تمام شدن بارداری پوچ، ممکن است که شاهد علائم مشابه سقط جنین باشید. این علائم بارداری پوچ عبارتند از:
- خونریزی از واژن
- گرفتگی و کرمپ شکمی
- از بین رفتن سوزش سینه‌ها
بارداری پوچ چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک برای تشخیص بارداری پوچ از سونوگرافی و آزمایش خون استفاده می کند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بلوغ زودرس چیست؟ را بخوانید. در سونوگرافی به کمک امواج صوتی و صفحه نمایشگر، جنین داخل رحم مشاهده می گردد. آزمایش خون نیز برای اندازه گیری میزان هورمون بارداری به نام گنادوتروپین جفتی انسان (HCG)، تجویز می شود. سطح این هورمون، در بارداری پوچ، در مقایسه با بارداری طبیعی، خیلی بیشتر است.
دو نوع بارداری پوچ وجود دارد:
- بارداری پوچ کامل: در آن بافت جفت غیرطبیعی و متورم است و کیست هایی پر از مایع تشکیل می شود.
- بارداری پوچ جزئی: ممکن است بافت جنین درآن تشکیل شده باشد ولی همراه با بافت جفت غیر طبیعی است. شاید جنین تشکیل شده باشد اما جنین قادر به زنده ماندن نیست و معمولا در اوایل بارداری سقط می شود.
چرا بارداری پوچ رخ می دهد؟
تخمک و اسپرم هر کدام به طور جداگانه حاوی 23 جفت کروموزوم است و هنگامی که عمل لقاح صورت می گیرد سلول جنین موارد ژنتیکی از هر دو سلول جنسی پدر و مادر دریافت می کند و به صورت نرمال حاوی 46 کروموزوم است. در حالی که در بارداری پوچ کامل تخمک غیر طبیعی توسط یک یا دو اسپرم بارور می شود و سلول حاصل شده تنها دربردارنده مواد ژنتیکی از پدر است و کروموزوم های مادر از بین می رود و همه مواد ژنتیک آن از پدر دریافت شده است.
در بارداری پوچ ناقص، کروموزوم های مادر باقی می ماند ولی از کروموزوم های پدر دو مجموعه کروموزوم تشکیل می شود، درنتیجه سلول رویان به جای 46 کروموزوم، 69 کروموزوم دارد و بیشتر اوقات زمانی رخ میدهد که دو اسپرم، تخمک را بارور کرده باشد.باید گفت در هر دو حالت سلول رویان تشکیل شده، شانس زیادی برای زنده ماندن ندارد.
چه عواملی موجب بارداری پوچ می شود؟
دقیقا مشخص نیست چه عواملی در تشکیل بافت مولار دخالت دارند اما می توان گفت موارد زیر، خطر بارداری مولار یا پوچ را زیاد می کنند. تقریبا از هر 1000 بارداری، یک مورد به عنوان حاملگی پوچ تشخیص داده می شود. عوامل مختلفی در بارداری پوچ ارتباط دارند:
- سن مادر: زنان بالای 35 سال و زیر 20 سال احتمال بیشتری برای ابتلا به بارداری پوچ دارند.
- سابقه سقط جنین: اگر زن سابقه بارداری پوچ داشته باشد احتمال اینکه بارداری های بعدی او از نوع پوچ باشد زیاد است.
با این حال برای جلوگیری از بارداری پوچ، قبل از باردار شدن مجدد با پزشک صحبت کنید. توصیه می شود تا قبل از اقدام به بارداری مجدد، شش ماه تا یکسال صبر کند.دقت گردد در صورت عدم درمان به موقع، بارداری پوچ می تواند برای زن خطرناک باشد و منجر به از دست رفتن توان بارداری شود یا دربرخی اوقات می تواند نوع نادری از سرطان ایجاد کند.تقریبا از هر 1000 بارداری کمتر ازیک درصد درایالات متحده از نوع پوچ است.
درمان حاملگی پوچ چگونه صورت می‌گیرد؟
اما روش‌های درمانی پیشرو چیست و چگونه حاملگی پوچ را سقط کنیم؟ در صورت تشخیص حاملگی پوچ، معمولا پزشک معالج یکی از روش‌های درمانی زیر را پیشنهاد خواهد کرد:
- صبر کردن برای سقط حاملگی پوچ به صورت طبیعی
- مصرف داروهایی مثل میوزوپروستول برای کمک به سقط حاملگی پوچ
- استفاده از جراحی کورتاژ برای جدا کردن بافت جفت از رحم
مدت زمان حاملگی، سابقه پزشکی و حالت روحی فرد از جمله عواملی هستند که بر روی انتخاب روش مناسب برای درمان حاملگی پوچ تاثیر خواهند گذاشت. با اینکه نوزاد در رحم شکل نگرفته است اما سقط بارداری پوچ نیز می‌تواند همانند سقط جنین واقعی مشکلات روحی جدی را برای فرد باردار به وجود آورد. به همین دلیل، بسیاری از زنان ترجیح می‌دهند تا از جراحی و دارو برای پایان بارداری پوچ استفاده کنند.
بهترین راه برای پیشگیری از حاملگی پوچ چیست؟
متاسفانه امکان پیشگیری از حاملگی پوچ وجود ندارد. اما اگر نگران به وجود آمدن این شرایط هستید میتوانید با پزشک خود درباره دلایل حاملگی پوچ ناشی از ژنتیک و تست‌های مربوط به آن صحبت کنید. همچنین با پزشک خود درباره قرار گرفتن در معرض محیط‌های آلوده و سمی نیز صحبت کنید که می‌تواند یکی از دلایل حاملگی پوچ باشد.
بعد از سقط کردن حاملگی پوچ چه کنیم؟
همانند هر سقط دیگری، سقط بارداری پوچ نیز می‌تواند هم از نظر روحی و هم از نظر فیزیکی سلامت شما را تحت تاثیر قرار دهد. بسیار مهم است که به یاد داشته باشید اکثر زنان بعد از بارداری پوچ، بارداری سالم را نیز تجربه خواهند کرد و این مسئله نمی‌تواند خطری برای بارداری‌های آتی شما باشد.
بعد از سقط بارداری پوچ حتما باید با پزشک خود درباره مدت زمان صبر کردن پیش از تلاش مجدد برای بچه دار شدن مشورت کنید. در این مدت سعی کنید برای رسیدن به سلامت جسمی و روحی، سبک زندگی سالم‌تری را دنبال کنید. توجه به نکات زیر پس از سقط بارداری پوچ توصیه می‌شود:
- غذاهای سالم را در رژیم غذایی خود قرار دهید
- از استرس دوری کنید
- ورزش کنید
- از مکمل‌های غذایی حاوی فولات استفاده کنید
همانطور که عنوان شد، یکبار بارداری پوچ به این معنا نیست که شما دوباره به این شرایط دچار خواهید شد. با این حال، برخی فاکتورها وجود دارند که باید در مورد آن‌ها با پزشک خود صحبت کنید. از جمله این فاکتورها می‌توان به ژنتیک، کیفیت تخمک و اسپرم اشاره کرد. برای تست این فاکتورها پزشک شما از تست‌های زیر استفاده خواهد کرد:
- تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی (PGD): این روش یک تست ژنتیکی از جنین است که می‌تواند پیش از القاء در رحم صورت بگیرد.
- آزمایش اسپرم: در این روش کیفیت اسپرم مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
- تست هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH) یا هورمون آنتی مولرین (AMH): در این روش کیفیت تخمک مورد بررسی و بهبود قرار خواهد گرفت.
سخن پایانی
شما در این مقاله با بارداری بوچ آشنا شدید.همچنین از دلایل ایجاد و علائم تشخیص آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
موثرترین عامل شناخته شده در بروز حاملگی های پوچ، اختلالات سلول تخم همراه با ناهنجاری های کروموزومی است که ممکن است بر اثر بالا بودن سن مادر یا پدر به وجود آید. البته معمولا این حاملگی ها ارتباط مستقیم با سن مادر ندارند، اما بالا بودن سن مادر ممکن است باعث افزایش احتمال وقوع مشکلات کروموزومی یا مشکلات تقسیم سلولی در سنین بالا در وقوع حاملگی پوچ شود.
اگر بارداری پوچ بدون عارضه داشته باشید، خطر ابتلا به بارداری پوچ در حدود ۱-۲٪ است. مشاوره ژنتیکی قبل از اینکه دوباره شروع شود، برای برخی از زوج ها مفید است.
