معرفی انواع دستگاه فانکشنال ثابت و متحرک در ارتودنسی + بررسی استفاده و طرز کارکرد آن

ارتودنسی فانکشنال یک شاخه بسیار جالب از ارتودنسی است که بیشتر افراد با این روش آشنایی کافی ندارند. ارتودنسی فانکشنال نه تنها دندان‌ها را صاف می کند، بلکه فک بالا و پایین را نیز در موقعیت صحیح قرار می‌دهد و ظاهر بهتری را برای بیماران به وجود می‌آورد.دستگاه‌هایی بر روی فک بالا و پایین قرار داده شده است تا آن را گسترده تر کرده و یک پروفایل متعادل تر ایجاد کند و همچنین باعث گسترش سینوس‌ها و تصحیح آپنه خواب یا مشکلات تنفسی شود. با استفاده از روش غیر استخراجی که از دستگاه گسترده ساز استفاده می کند، می‌توانید به نتیجه مطلوبی برسید. با این حال، این وسایل قابل جدا شدن نیستند و باید برای مدت زمان مشخصی در دهان قرار بگیرند. اگرچه برخی از بیماران با این دستگاه مشکل دارند اما نتایج به دست آمده ارزش تحمل آن را دارد.

---

فهرست مطالب

• دستگاه فانکشنال چیست؟
• معرفی انواع دستگاه فانکشنال ارتودنسی
• ارتودنسی فانکشنال چیست و نحوه کار آن چگونه است؟
• تفاوت بین ارتودنسی فانکشنال و ارتودنسی معمولی و سنتی چیست؟
• مزایای ارتودنسی فانکشنال چیست؟
• معایب ارتودنسی فانکشنال چیست؟
• آیا استفاده از ارتودنسی فانکشنال قبل از 10 سالگی دارای مزایای خاصی می‌باشد؟ 
• قیمت دستگاه فانکشنال چقدر است؟
• سخن پایانی و سوالات متداول

---

دستگاه فانکشنال چیست؟

دستگاه فانکشنال ارتودنسی یکی از دستگاه های ارتودنسی است که به منظور رفع ناهنجاری های استخوان به کار می رود. بیشتر دستگاه های موجود در ارتودنسی برای تصحیح بی نظمی های موجود و عدم تناسب قرار گیری دندان ها به کار می روند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله رادیوگرافی پری اپیکال را بخوانید. اما دستگاه فانکشنال دندان در عین اصلاح بی نظمی های دندان ها، با هدف رفع ناهنجاری های فکی و آرواره ای نیز استفاده می شود.

معرفی انواع دستگاه فانکشنال ارتودنسی

دستگاه های فانکشنال دندان را می توان به ۲ دسته ثابت و متحرک تقسیم کرد. استفاده از دستگاه فانکشنال متحرک و یا ثابت به وضعیت بیمار و تشخیص متخصص ارتودنسی بستگی دارد. فانکشنال دندان ثابت اجزایی دارد که روی قوس های دهانی ثابتی می شوند. اما دستگاه فانکشنال متحرک (که رایج تر نیز هستند)، ساختاری پلاستیکی داشته و توسط خود فرد در دهان نصب شده و یا برداشته می شوند.

در ادامه انواع دستگاه فانکشنال دندان را بررسی می کنیم:

۱. دستگاه هربست

دستگاه هربست یک دستگاه فانکشنال ارتودنسی ثابت است و توسط متخصصان برای درمان اوربایت شدید که مانع رشد فک پایین فرد می شود، مورد استفاده قرار می گیرد.در این نوع دستگاه‌ها، امکان حرکت دادن دستگاه توسط بیمار نیست؛ و به صورت ثابت، بر روی قوس داخلی دهان، دستگاه فانکشنال ثابت، قرار می‌گیرد.

۲. دستگاه فانکشنال متحرک بایونیتور

برخلاف دستگاه هربست، بایونیتور یک دستگاه فانکشنال متحرک است که به منظور تصحیح و اصلاح اوربایت طراحی شده است. این دستگاه فانکشنال متحرک موجب افزایش رشد فک پایین فرد شده و بدین ترتیب مشکل اوربایت او را رفع می کند.

۳. دستگاه فانکشنال اکتیویتور

دستگاه فانکشنال اکتیویتور در ارتودنسی متحرک فانکشنال، زمینه هماهنگی بین فک بالا و پایین را در افراد مبتلا به این ناهنجاری فراهم می کند. این دستگاه در مدل های مختلفی مانند اکتیویتور H، اکتیویتور V، اکتیویتور کینتور و… موجود است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله پیوند استخوان قبل از ایمپلنت را بخوانید.

۴. ارتودنسی متحرک فانکشنال با دستگاه فرانکل

فرانکل نیز مانند بایونیتور و برخلاف دستگاه هربست، یک دستگاه فانکشنال متحرک و از جمله ابزارهای ارتودنسی متحرک برای درمان ناهنجاری های فک است. فانکشنال دندان فرانکل زمینه محدودیت نیروهای عضلانی نامناسب را فراهم کرده و با تحریک رشد فک پایین، فضای خالی را برای رشد دندان های دائمی ایجاد می کند.

نحوه کار دستگاه فانکشنال دندان فرانکل در ارتودنسی متحرک فانکشنال با سایر دستگاه های فانکشنال متحرک مانند بایوناتور و اکتیویتور متفاوت است. این دستگاه فانکشنال متحرک مدل های متفاوتی داشته (فرانکل ۱ تا ۵) که هر یک برای ناهنجاری خاصی کاربرد دارد.

۵. فانکشنال دندان تویین بلاک

دستگاه فانکشنال برای کمک به بهبود روند رشد فک پایین و تصحیح مشکل اورجت دندان های بیماران مبتلا به این ناهنجاری به کار می رود.

۶. دستگاه فانکشنال مارا

مارا یک وسیله ارتوپدی است که برای جلو آوردن فک افرادی است که دندان های جلوی فک بالایی آن ها خیلی جلوتر از دندان های جلویی فک پائین شان قرار دارد.

ارتودنسی فانکشنال چیست و نحوه کار آن چگونه است؟

با انواع فانکشنال دندان با هدف درمان ناهنجاری های فکی از جمله دستگاه هربست و… آشنا شدیم. در حالت کلی وظیفه دستگاه فانکشنال ارتودنسی ایجاد تغییر در عملکرد ماهیچه ها و عضلات فک است. هر کدام از این دستگاه ها به گونه ای طراحی شده اند که ناهنجاری های استخوانی را اصلاح کنند.

در ارتودنسی متحرک فانکشنال، دستگاه فانکشنال متحرک هر کدام عضلات فک پایین را مورد اعمال فشار قرار داده و باعث رشد و همچنین حرکت آن به سمت جلو می شوند (در روش ثابت نیز همین طور است). تنها کافیست به نیم رخ افرادی که مدتی از دستگاه فانکشنال ارتودنسی استفاده کرده اند نگاه کنید تا تاثیر دستگاه های فانکشنال دندان را ببینید. تاثیر ارتودنسی متحرک فانکشنال و یا ثابت زمانی چشم گیرتر خواهد شد که دقیقا طبق برنامه ریزی متخصص ارتودنسی از آن استفاده شده و برای مدت طولانی از دهان خارج نشود.

تفاوت بین ارتودنسی فانکشنال و ارتودنسی معمولی و سنتی چیست؟

اکثر مردم از روش‌های مختلف برای مرتب کردن دندان‌ها آگاهی ندارند. اکثر دندان‌پزشکان از ارتودنسی معمولی استفاده می‌کنند که همیشه مؤثر نیست و تنها 5 درصد دندان‌پزشکان از ارتودنسی فانکشنال برای معالجه دندان‌های به هم ریخته بیمار استفاده می‌کنند. خب چه تفاوت هایی بین این دو روش وجود دارد؟

در ابتدا باید تفاوت بین ارتودنسی و ارتوپدی را بدانید. ارتودنسی دندان‌ها را حرکت می‌دهد در حالی که ارتوپدی با مشکلات استخوان سروکار دارد. در گذشته، ارتودنسی معمولی در بین ارتودنسی‌ها برای معالجه بیماران استفاده می‌شد.

در این بخش تفاوت بین ارتودنسی فانکشنال و سنتی توضیح داده شده است. از آنجا که مفاهیم، روش‌ها و نظریه‌های آن‌ها متفاوت است، بنابراین نتایج درمانی آن‌ها نیز متفاوت است. دستگاه معمولی از بزرگ‌سالی قابل استفاده است، زیرا ارتودنتیست تا زمانی که تمام دندان‌های دائمی رشد نکرده باشند، نمی‌تواند از این روش استفاده کند. اگر دندان‌های شما شلوغ و پر تعداد است، در ارتودنسی معمولی برخی از این دندان‌ها بیرون کشیده می‌شوند تا فضای کافی برای جا به جایی سایر دندان‌ها فراهم گردد. از آنجا که فضای کافی وجود دارد، دندان‌ها صاف و مرتب می‌شوند. در 90 درصد از موارد، حدود چهار دندان اضافی به منظور ایجاد فضای کافی بیرون کشیده می‌شود.

تفاوت بین ارتودنسی فانکشنال و ارتودنسی معمولی

اما مشکل این روش ساختن یک پروفایل صورت صاف و ظاهری که جذابیت کمتری برای بیماران دارد و وقتی آن‌ها لبخند می‌زنند فقط 6 دندان جلوی آن‌ها مشخص می‌شود. برای پر کردن شکاف‌هایی که به دلیل کشیدن دندان ایجاد می‌شود، دندان‌های بیشتری به عقب کشیده می‌شوند. این امر می‌تواند به اختلال عملکرد گیجگاهی فکی (TMJ) و مشکلات راه هوایی منجر شود.

از طرف دیگر ارتودنسی فانکشنال در سنین پایین تر (در سن 7 سالگی) کاربرد دارد. در حالی که بیمار هنوز در حال رشد است، ارتودنسی باعث گسترش قوس‌های دندانی می‌شود و فضای لازم را برای دندان‌های شلوغ فراهم می کند. با گسترش قوس دندانی، تمام دندان‌های دائمی فضای کافی برای جا به جایی دارند. درمان ارتوپدی حرکت استخوان است.

تا زمانی که قوس‌ها در حال گسترش هستند، فک پایین به موازات فک فوقانی دوباره جابجا می‌شود. از آنجا که هیچ دندان با این روش استخراج نمی‌شود، برای بیمارانی که لبخند وسیع‌تری دارند، بسیار مؤثر است. همچنین به دلیل اینکه فک پایین به جای عقب حرکت می کند، TMJ نیز بهبود می‌یابد.در مرحله آخر در ارتودنسی فانکشنال، از براکت‌های نامرئی بر روی دندان‌های صاف استفاده می‌شود، بنابراین در این روش هم ارتودنتیست و هم ارتوپدی برای معالجه بیمار استفاده می‌شوند.

مزایای ارتودنسی فانکشنال چیست؟

ارتودنسی فانکشنال مزایای زیبایی شناختی و عملکردی را نیز به شرح زیر پیشنهاد می کند:

• روش درمانی شامل اصلاح ساختار صورت، تراز فک، قرار دادن دندان، اصلاح وضعیت سر و گردن و همچنین عضلات متصل کننده است.
• لبخند وسیع‌تری را همراه با نمایه بهبود یافته صورت ارائه دهید.
• با بزرگ شدن بیمار تعادل صورت را برقرار کنید.
• TMJ را کاهش دهید
• نتایج پایدار ایجاد کنید
• در صورت وجود، برداشتن دندان را کاهش دهید.
• دستگاه‌هایی را که تمیز کردن و نگهداری آن‌ها راحت تر هستند اعمال کنید.
• از دستگاه‌هایی استفاده کنید که نسبت به بریس ها کمتر آشکار باشند.
• اجازه در آوردن آسان دستگاه را برای استفاده از ابزار موسیقی یا ورزش کردن فراهم کنید.
• در سنین پایین (3 تا 8 سال) شروع می‌شود.

معایب ارتودنسی فانکشنال چیست؟

بعضی اوقات ما در مسئله سلامت دندان دشمنان خودمان هستیم. ارتودنسی فانکشنال به درجه همکاری و انضباط خود بیمار نیاز دارد. مرحله بعدی ارتودنسی فانکشنال استفاده از وسایل قابل جابجایی است و اگر بیمار به طور نامنظم این بریس را بپوشد و توصیه دندان‌پزشک را رعایت نکند، آن وقت مؤثر نخواهد بود و موفقیت در درمان محدود خواهد شد.

بر اساس برخی منابع، انتخاب ارتودنسی فانکشنال یک تصمیم جدی است. این به شما کمک می کند تا یک روش درمانی بهتر و مؤثر را تشخیص دهید (مهم نیست که مربوط به بزرگ‌سالان باشد یا کودکان)، دندان‌پزشک شما باید نکات و توصیه‌های مهم را به شما بگوید و در انتخاب مناسب‌ترین روش به شما کمک کند. به خاطر داشته باشید که ارتودنسی فانکشنال یک لبخند وسیع‌تر و زیباتر را به شما منتقل می کند.

آیا استفاده از ارتودنسی فانکشنال قبل از 10 سالگی دارای مزایای خاصی می‌باشد؟ 

همانند سایر درمان‌های دندانپزشکی، در اسرع وقت درمان دندان‌های کج و اصلاح وضعیت نیش دندان، مؤثرتر و محافظه کارانه تر خواهد بود. کودکان بین 6-9 سال می‌توانند درمان را شروع کرده و اولین وسیله را استفاده کنند. در صورت لزوم، بریس‌ها می‌توانند بعد از رشد کامل دندان‌های دائمی استفاده گردند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله آمالگام دندان چیست را بخوانید.

درمان کودکان برای مشکلات ساختاری در فک، مال اکلوژن یا نگرانی از نیش دندان در اوایل زندگی می‌تواند یک لبخند زیبا و پایدار را فراهم کرده و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کند.

تصحیح نیش در هنگام بروز آن همچنین می‌تواند خطر ابتلا به اختلالات TMJ و مشکلات آپنه خواب را در طول زندگی فرد کاهش دهد. برای برخی از کودکان ارتودنسی فانکشنال می‌تواند نیاز به بریس را از بین ببرد. با گسترش چند بعدی کام، مشکلات مرتبط با نیش دندان هنگام حرکت تدریجی دندان‌ها اصلاح می‌شود ، بنابراین دندان‌های بالا و پایین به صورت مناسب روی هم قرار می‌گیرند.

قیمت دستگاه فانکشنال چقدر است؟

مانند سایر درمان‌های ارتودنسی، فانکشنال دندان ثابت و ارتودنسی متحرک فانکشنال نیز به فاکتورهایی از جمله محیط درمانی (مطب شخصی، یا کلینیک دندانپزشکی)، وضعیت بیمار (شدت مشکل که نوع و طول درمان را تحت تاثیر قرار می دهد، درمان تک فک یا دو فک، نوع دستگاه فانکشنال مورد نیاز)، و متخصص (مدرک تخصصی، سابقه و مدارج علمی) بستگی دارد.

سخن پایانی

شما در این مقاله با دستگاه فاکشنال دندانپزشکی آشنا شدید.همچنین از مزایا و معایب آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول