لق شدن دندان امری غیر عادی نیست. انواع مختلف شرایط زندگی، مسائل بهداشتی و سایر عوامل می‌توانند باعث لق شدن دندان در بزرگسالی یا بالا رفتن ریسک بروز آن شوند. دندان لق الگوهای جویدن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و باعث تحلیل رفتن لثه و از دست دادن اعتماد به‌نفس شخص می‌شود.در این مطلب به علل لق شدن دندان، تاثیر آن و همچنین اقداماتی که می‌توان در مورد رفع این مشکل انجام داد، می‌پردازیم. پس تا انتها با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
- دلایل لق شدن دندان دائمی چیست؟
- معرفی لق شدن انواع دندان ها
- معرفی درمان هایی برای دندان لق
- سخن پایانی و سوالات متداول
دلایل لق شدن دندان دائمی چیست؟
همه افراد با افزایش سن، دندان‌های اولیه خود را که با نام دندان شیری شناخته می‌شوند، از دست می‌دهند. سپس این دندان‌ها با ۳۲ دندان اصلی و دائمی جایگزین می‌شوند. دلایلی که ممکن است طی آنها دندان‌های دائمی را نیز از دست بدهیم یا آنها لق شوند، شامل موارد زیر هستند:
ژنتیک
در بعضی موارد، دندان‌های ثانویه به‌دلیل ناهنجاری‌های ارثی تشکیل نمی‌شوند. همچنین به خاطر بعضی شرایط مادرزادی، دندان‌ها شروع به لق شدن می‌کنند.
این نوع از لق شدن دندان آژنزیس (Agenesis) نام دارد. بنابراین توصیه می‌کنیم کودک خود را از همان سال‌های ابتدایی پیش یک دکتر دندانپزشکی کودکان ببرید تا به معاینه سلامت دندان‌های او بپردازد.
بیماری لثه
یکی دیگر از علت‌های شایع لق شدن دندان دائمی، بیماری لثه است که بین لثه و دندان فاصله ایجاد می‌کند. این فاصله پاکت نام دارد و با گذشت زمان، میتواند عواقبی مانند پوسیدگی دندان‌ها، عقب نشینی بافت‌ها و لق شدن دندان اصلی را به همراه داشته باشد. سایر علائم بیماری لثه عبارت هستند از:
- لثه‌هایی که حساس، قرمز، دردناک یا متورم هستند.
- لثه‌هایی که هنگام مسواک زدن خونریزی می‌کنند.
- رکود لثه
- تغییر در شیوه قرار گرفتن دندان‌ها روی هم
لق شدن دندان در اثر ضربه
لق شدن دندان دائمی بر اثر ضربه یکی از رایج ترین علت‌های از دست دادن دندان در بزرگسالی است. آسیب‌های گوناگون ورزشی، زمین خوردن، تصادف‌های رانندگی و انواع دیگر ضربه‌ها می‌توانند باعث لق شدن دندان شوند. اگر کودک شما چنین حوادثی را تجربه کرده است، بلافاصله به یک دکتر دندانپزشکی کودکان مراجعه کنید.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره عصب کشی دندان را بخوانید.
بارداری
افزایش استروژن و پروژسترون در دوران بارداری بر استخوان‌ها و بافت‌های دهان تاثیر می‌گذارد. افزایش سطح این هورمون‌ها، پریودنشیوم (periodontium) را که مجموعه‌ای از استخوان‌ها و رباط‌هایی است که از دندان ها محافظت می‌کند و آنها را در جای خود نگه می‌دارد، تغییر می‌دهد. هنگامی که پریودنشیوم تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد، یک یا چند دندان ممکن است لق شوند.
عوامل موثر دیگر بر دندان لق شامل مواردی وجود حفره‌ها، تغذیه نامناسب، سیگار کشیدن، دسترسی نداشتن به خدمات دندانپزشکی و بهداشت ضعیف دندان می‌شوند.
پوکی استخوان
پوکی استخوان هم یکی از دلایل اصلی لق شدن دندان ها است، توجه کنید که اگر به عارضه پوکی استخوان دچار هستید؛ امکان لق شدن دندان ها در شما زیاد است و شما باید به خوبی از دندان های خود مراقبت نمایید. پوکی استخوان علاوه بر تاثیر گذاشتن روی استخوان هایی مانند لگن، ستون مهره ها و مچ دست ها و پاهای شما میتواند تاثیر زیادی روی استخوان های فک بالایی و پایینی شما گذاشته و باعث تحلیل رفتن آن و در نتیجه باعث لق شدن دندان هاشما گردد.
لق شدن دندان در خواب
این که می گویند خواب باعث لق شدن دندان می شود کاملا اشتباه است! این بد خوابیدن و قرار دادن فک و دندان ها تحت فشار هنگام خواب است که باعث کج و لق شدن دندان در طول زمان می شود. دقت داشته باشید؛ فک و دندان انسان، آنقدر ها هم ثابت و غیرقابل حرکت نیست، یعنی وقتی در طول زمان نسبتا زیادی، هنگام خواب یا متکای سفت و نامناسبی استفاده نمایید و به نحوی بخوابید که فشاری بر فک تحمیل شود؛ لق و کج شدن دندان ها و فک را به همراه خواهد داشت.
اگر احساس می کنید لقی دندان شما بر اثر خوابیدن است؛ حتما از متکا و زیر انداز های مناسب استفاده کنید و سعی کنید هنگام خوابیدن سر و صورت خود را به صورتی روی متکا قرار ندهید که فشار اضافی بر فک و دندان های شما وارد شود.
معرفی لق شدن انواع دندان ها
1- لق شدن دندان شیری
انتظار می‌رود که کودکان در حدود شش سالگی، اولین شل شدن دندان را تجربه کنند. دندان شیری شل می‌شود، می‌افتد و سپس با دندان دائمی جایگزین می شود. اگر شل شدن و افتادن دندان شیری کودک در سن مناسب آغاز شود، اتفاقی هیجان انگیز است که می‌توان آن را جشن گرفت. اما اگر دندان‌های شیری زودتر از موعد مقرر شروع به شل شدن و افتادن کنند، ماجرا فرق می‌کند و یک مسئله نگران کننده محسوب می شود. زیرا هر دندان شیری، فضای کافی برای رویش دندان دائمی که در زیر آن قرار گرفته است را حفظ می‌کند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله ایمپلنت دندان چیست را بخوانید.
بنابراین شل شدن و افتادن زود هنگام دندان شیری باعث می‌شود که دندان‌های باقی مانده به فضای خالی ایجاد شده جابجا شوند که این امر میتواند به شلوغی دندان‌ها منجر گردد یا باعث شود دندان‌های دائمی نتوانند صاف و مستقیم بیرون بیایند یا بطور کلی جلوی رویش آنها را بگیرد. بنابراین شل شدن دندان شیری کودکان باید جدی گرفته شود. متداول‌ترین علت شل شدن دندان‌های شیری کودکان، آسیب دیدگی است. وارد آمدن ضربه به صورت در هنگام ورزش یا ضربه خوردن به دهان در هنگام زمین خوردن میتواند باعث شل شدن، افتادن یا جابجایی دندان شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که کودکان در هنگام انجام ورزش‌های پربرخورد یا هرگونه فعالیت بدنی که میتواند به آسیب دندانی منجر شود، از محافظ دهان استفاده کنند.
2- لق شدن دندان پرکرده
شل شدن دندان پرکرده، چیزی فراتر از یک وضعیت ناراحت کننده است. پرکننده‌های دندانی از نواحی حساس دندان شما در برابر محیط بیرون حمایت می‌کنند. شل شدن دندان پرکرده میتواند به پوسیدگی زیر دندان، افزایش حساسیت و حتی عفونت کانال ریشه منجر شود. یکی از علل شل شدن دندان پرکرده، بلند بودن بیش از حد دندان پرشده است. در اینصورت هنگام جویدن یا گاز زدن مجکم، فشار زیادی به دندان پرشده وارد می‌شود که به شل شدن آن منجر خواهد شد. اگر دندان خود را پر کرده‌اید و در هنگام جویدن احساس ناراحتی دارید، حتما برای تنظیم ارتفاع پرشدگی به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
3- لق شدن دندان بعد از عصب کشی
درمان کانال ریشه (عصب کشی دندان)، یک روش دندانپزشکی است که شامل برداشتن بافت‌های عصبی از ریشه دندان می‌باشد. این بافت‌های عصبی معمولا مرده، عفونی، ملتهب یا آسیب دیده هستند. عدم حذف آنها ممکن است باعث گسترش آسیب دندانی و سایر خطرات سلامتی جدی شود. بنابراین انجام آن در برخی موارد، آخرین راه برای اجتناب از کشیدن دندان به حساب می‌آید و در نتیجه ضرورت دارد.
اما در برخی اوقات ممکن است احساس کنید که دندان عصب کشی شده شما لق شده است. باید بدانید که یکی از علائم متداول پس از عصب کشی، احساس حساسیت در دندان است. حساسیت دندان‌ها میتواند منجر شود که احساس کنید دندان‌تان لق شده است. این احساس شلی در دندان طبیعی است و نشان می‌دهد که اعصاب شما هنوز کار می‌کنند. این وضعیت ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد. در این مدت دقت کنید که با آن سمت دهان‌تان چیزی نجوید و همچنین از جویدن آدامس، تافی و سایر مواد چسبنده خودداری نمایید. غرغره کردن دهان با آب نمک میتواند به کاهش حساسیت دندان عصب کشی شده شما کمک کند. با اینحال اگر پس از مدت طولانی همچنان احساس کردید که دندان عصب کشی شده شل است، حتما در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
4- شل شدن دندان بعد از ارتودنسی
بریس‌ها، اینویزیلاین (ارتودنسی نامرئی) و سایر انواع ارتودنسی، دندان های شما را با تغییر شکل استخوان اطراف دندان حرکت می‌دهند (جابجا می‌کنند). پس از برداشتن بریس ممکن است استخوان جدید اطراف دندان‌ها به طور کامل سفت نشده باشد و شما یک شلی جزئی در دندان‌تان احساس کنید. این مسئله نگران کننده نیست و طبیعی قلمداد می‌شود. نگهدارنده دندان به همین منظور ساخته شده است. هدف نگهدارنده آن است که در زمان سفت شدن استخوان اطراف دندان‌ها، آنها را در جای خود نگه دارد. به همین دلیل است که پس از برداشتن بریس باید در اکثر مواقع از نگهدارنده استفاده کنید.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله انواع جراحی فک و صورت را بخوانید.
شاید بپرسید که چرا هنگام پوشیدن نگهدارنده، دندان‌هایم درد می‌گیرد؟ احتمال دلیلش آن است که شما مدت زیادی را بدون استفاده از نگهدارنده سپری کرده‌اید و دندان‌هایتان کمی جابجا شده‌اند. با اینحال در صورت سفت بودن بیش از حد نگهدارنده، امکان آسیب به دندان‌ها وجود دارد. بنابراین اگر احساس می‌کنید که دندان‌های شما پس از ارتودنسی شل شده یا نگهدارنده‌تان بیش از حد سفت است، لطفا برای بررسی به دندانپزشک مراجعه کنید.
معرفی درمان هایی برای دندان لق
درمان دندان لق به علت شکل‌گیری این مشکل بستگی دارد. فرد باید از اثربخش بودن روش‌هایی که برای رعایت بهداشت دهان و دندان‌هایش پیش گرفته است، اطمینان حاصل کند. همچنین مراجعه منظم به دکتر دهان و دندان را از یاد نبرد. علاوه بر رویکرد قدیمی استفاده از دندان مصنوعی، دندان‌پزشکان چندین درمان جدیدتر را برای درمان لق شدن دندان جلو و سایر دندان‌ها ارائه می‌دهند.
ایمپلنت:
برای پر کردن جای خالی دندان‌ها، ایمپلنت گزینه‌ای بسیار مناسب است. ایمپلنت دندان از جنس تیتانیوم خالص است که با بدن انسان سازگاری دارد
. شکل آن به‌صورت میله باریکی است که در استخوان فک قرار داده می‌شود. اگر از ایمپلنت به‌درستی نگهداری کنید، ماندگاری زیادی خواهد داشت.
دندان مصنوعی یا پروتز دندان:
پروتز یا دندان‌های مصنوعی، به دو صورت جزئی که برای جایگزینی یک یا چند دندان و کلی که برای جایگزینی هر دو ردیف دندان‌ها است، استفاده می‌شوند. این نوع پروتزها متحرک هستند.
بریج یا پل دندانی:
برای کسانی که یک یا چند دندان خود را از دست داده‌اند و توانایی مالی لازم برای استفاده از ایمپلنت دندان را ندارند، بریج دندانی میتواند بهترین گزینه ممکن باشد.
این ابزار به‌طور ویژه برای پر کردن جای خالی به‌وجود آمده بین دندان‌ها طراحی شده است که عملکرد مناسبی دارد و همچنین از لحاظ زیبایی، لبخند شما را به حالت طبیعی برمی‌گرداند. اگرچه پل دندانی مزایا و شرایط طبیعی ایمپلنت‌های دندانی را ندارد اما راهکاری خوب و استاندارد برای درمان لق شدن دندان پر کرده است.
ایمپلنت‌ها، بریج‌های دندانی و پروتزها همه ابزارهایی برای جایگزینی دندان لق و یا از دست رفته هستند. هزینه درمان دندان لق به رویکرد خاص مورد استفاده توسط پزشک دهان و دندان، تعداد دندان‌های از دست رفته، سلامت فک و عوامل دیگر بستگی دارد.
پیشگیری از لق شدن دندان ها:
شما می توانید با رعایت موارد زیر از لق شدن و آسیب دیدن دندان های خود جلوگیری کنید و استحکام دندان های خود را افزایش دهید:
- رعایت اصول بهداشت دهان و دندان
- دوری از عادات بد استفاده از دندان
- مراقبت از دندان در برابر آسیب های فیزیکی
- هر چند وقت یکبار به دندانپزشک برای بررسی دندان ها مراجعه نمایید
- رفع مشکلات لثه و پیشگیری از عفونت آن
- عدم مصرف مواد مضر شیمیایی مانند شکلات های مختلف قندی به مقدار زیاد
- عدم مصرف مواد مخدر
- شناخت بیشتر آناتومی دندان می تواند در مراقبت شما از دندان و جلوگیری از موارد آسیب زننده و لق کننده دندان کمک کند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با دلایل لق شدن دندان آشنا شدید. همچنین از راههای درمان آنها آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
مراقبت مناسب، حداقل دو هفته طول می‌کشد تا دندان شل شده شما به طور طبیعی بهبود یابد؛ همچنین بسته به نوع درمان و شدت مشکل شما، زمان بهبودی طولانی‌تر خواهد شد. دندانپزشک پس از ارزیابی دندان شل شده میتواند زمان لازم برای بهبودی کامل آن را مشخص نماید.
در صورتی که میزان لقی دندان شما جزئی باشد، هیچ گونه مشکل جدی یا زمینه ای نداشته باشید و در همان ابتدای امر به دندانپزشک مراجعه کنید، ممکن است دستورالعمل‌هایی دریافت نمایید که بتواند به درمان مشکل شما در خانه کمک کند (از جمله غرغره کردن مکرر دهان با آب نمک و داشتن یک رژیم غذایی نرم). مراقب باشید که به دندان‌های لق خود فشار نیاورید و آنها را به هم نزنید. در حالت ایده آل دندان شل شده پس از دو تا سه هفته شروع به سفت شدن خواهد کرد.
