در 100 گرم وزن کبد پنج گرم چربی وجود دارد ولی اگر مقدار چربی بیش از پنج درصد وزن کبد شود، به این حالت «کبد چرب» گفته می شود. آیا شما با علائم و دلایل این بیماری آشنایید؟ فکر می کنید مبتلا به این بیماری هستید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا با بیماری کبد چرب بیشتر آشنا شوید.
دلایل بوجود آمدن چربی در کبد
کبد چرب زمانی رخ می دهد که چربی زیادی در بدن تولید شود و یا متابولیزه چربی به اندازه کافی صورت نگیرد. چربی اضافی در سلول های کبدی ذخیره شده و در آن ها تجمع می یابد و باعث بیماری کبد چرب می شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره دیابت نوع 2 را بخوانید.
تولید این چربی می تواند علل مختلفی داشته باشد. به عنوان مثال، مصرف زیاد الکل می تواند باعث بیماری کبد چرب الکلی شود. این اولین مرحله از بیماری کبدی ناشی از الکل است. در افرادی که زیاد الکل مصرف نمی کنند، علت این بیماری خیلی مشخص نیست. یک یا چند مورد از عوامل زیر ممکن است در این زمینه نقش داشته باشند:
- چاقی
- قند خون بالا
- مقاومت به انسولین
- بالا بودن سطح چربی ها در خون، به ویژه تری گلیسیرید
عللی که کمتر شایع هستند شامل موارد زیر هستند:
- بارداری
- کاهش سریع وزن
- برخی از انواع عفونت ها، مانند هپاتیت C
- عوارض جانبی برخی از داروها، مانند متوترکسات (Trexall)، تاموکسیفن (Nolvadex)، آمیودورون (Pacerone) و اسید والپروئیک (Depakote)
- قرار گرفتن در معرض سموم خاص
برخی از ژن ها نیز ممکن است در افزایش خطر ابتلا به کبد چرب مؤثر باشند.
انواع کبد چرب
- کبد چرب بارداری
در برخی مواقع در دوران بارداری ممکن است با جمع شدن چربی خطراتی مادر و نوزاد را تهدید نماید. در صورتی که به آن توجه نشود ممکن است که مشکلاتی مانند نارسایی کبدی، نارسایی کلیه و عفونت های شدید و یا خونریزی پیش آید.
علائم کبد چرب بارداری حالت تهوع، استفراغ، زردی، کسالت و درد در قسمت بالایی سمت راست شکم در سه ماه سوم است.
- کبد چرب غیر الکی
در ابتدا نام این بیماری به اشتباه مصرف الکل را به افراد خاطر نشان میشود اما در حقیقت ارتباطی با الکل ندارد. کبد چرب غیر الکلی در دو دسته جای دارند.
ساده: در صورتی که کبد نتواند چربی ها را به خوبی بشکند، چربی ها در بافت های کبدی جمع می شوند و به این ترتیب کبد چرب خواهد شد. در این نوع کبد چرب، الکل دخیل نمی باشد.
استئاتوهپاتیت غیر الکلی: این گروه برخلاف موارد ذکر شده در نوع ساده این بیماری میباشد. بیماری استئاتوهپاتیت منجر به پیدایش زخم یا سرطان کبد میشود. افراد توجه داشته باشند برای درمان این نوع عارضه مهم و حساس، باید فورا به بهترین فوق تخصص گوارش-کبد مراجعه و تحت بررسی و معاینات قرار بگیرند.
- کبد چرب الکلی
در این نوع بیماری کبد در صورت مصرف زیاد الکل دچار چربی می شود و نمی تواند به راحتی چربی ها را بشکند. در این مواقع نیاز است که فرد مصرف الکل را کنار بگذارد تا بتواند بیماری را درمان نماید . در غیر این صورت ممکن است که فرد به سیروز کبدی مبتلا گردد.
علائم ابتلا به بیماری کبد چرب
کبد چرب معمولاً نشانههای مرتبط با آن را ندارد. بااینحال، تحقیقات نشان داده است که حدود ۲۰ درصد از افراد مبتلابه التهاب چربی کبد به شرایط بدی میرسند. اگر این اتفاق افتاد، ممکن است احساس خستگی یا ناراحتی شکمی را تجربه کنید. کبد شما ممکن است کمی بزرگ شود، که ممکن است پزشک شما در طی یک آزمایش فیزیکی تشخیص دهد.
اعتقاد بر این است که چربی بیشازحد کبد، همراه با شرایط خاص پزشکی، التهاب را افزایش میدهد. اگر کبد شما ملتهب شود، ممکن است علائم مانند:
اشتهای ضعیف
کاهش وزن
درد شکمی و تورم شکم
ضعف فیزیکی
خستگی
گیجی و سردرد تکرارشونده
اگر بیماری کبد چرب به سیروز و نارسایی کبد پیشرفت کند، علائم عبارتاند از:
زردی پوست و چشم
خونریزیهای غیرطبیعی یا کبودشدن پوست
تورم در پاها و مچ پا
خارش پوست و اگزما
رنگ ادرار تیره
رنگ مدفوع رنگی، یا مدفوع خونآلود
خستگی مزمن
تهوع یا استفراغ
از دست دادن اشتها
یبوست مزمن
پیری زودرس
جلوگیری از ابتلا
- عدم مصرف غذاهای فست فود
- حذف یا مصرف بسیار کم نوشابه و سس
- مصرف میوه جات و سبزیجات
- تحرک کافی: کم تحرکی کنار گذاشته شود و یک برنامه منظم برای فعالت روزانه خود داشته باشیم این برنامه منظم روزانه نه تنها باعث کمک به درمان این بیماری می شود بلکه این تحرک و ورزش ها به سلامتی بدن کمک زیادی می کند.
- دوری از استرس: استرس رابطه مستقیمی با کبد چرب دارد بنابراین با کنترل استرس و درمان آن هم به بیماری کبد چرب و هم به عملکرد طبیعی بدن کمک شود و توجه داشته باشیم استرس در موارد زیادی روی فعالیت مغز عملکرد متابولیسم بدن تاثیر می گذارد و موجب اختلال در آنها می شود.
- درمان بیماری های زمینه ای: یک سری از بیماری های زمینه ای وجود دارند که باید حتما درمان شود که می توان به بیماری های متابولیسمی مانند دیابت و اختلالات مادرزادی اشاره کرد.
راه درمان بیماری کبد چرب
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان بیماری کبد چرب تأیید نشده است. تهیه و تست داروها برای درمان این بیماری مستلزم تحقیقات بیشتری است. در بسیاری از موارد، تغییرات سبک زندگی می تواند به درمان بیماری کبد چرب کمک کند. به عنوان مثال، پزشک ممکن است به انجام موارد زیر توصیه داشته باشد:
- اجتناب یا محدود کردن مصرف الکل
- اقدام برای کاهش وزن
- ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی
در صورت بروز عارضه جانبی ممکن است پزشک معالج درمان های دیگری را توصیه کند. به عنوان مثال، برای درمان سیروز ممکن است موارد زیر تجویز شود:
- تغییر سبک زندگی
- داروها
- عمل جراحی
سخن پایانی
در این نوشتار درباره بیماری کبد چرب و علائم و دلایل ایجاد آن سخن گفتیم. تحقیقات در خصوص داروهایی که ممکن است به درمان کبد چرب کمک کند در حال انجام است. تا آن زمان هر فرد باید با در بر گرفتن سبک زندگی سالم، این عضو حیاتی بدن خود را سالم نگه داشته و از آن مراقبت نماید. شما نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
