از گذشته‌های دورف دانشمندان همیشه به دنبال راهی برای کاهش جراحات و خوینریزی در جراحی‌ها بودند. یکی از این راه حل ها استفاده از لیزر در حوزه پزشکی است. پیشرفت در فناوری انواع لیزر در دندانپزشکی دارای فواید زیادی در این حوزه بوده است. در دستگاه لیزر انرژی نور بسیار باریک و متمرکز می‌شود. این نور هنگام برخورد با بافت واکنش ایجاد کرده و میتواند بافت را برداشته یا تغییر شکل دهد. آیا شما تا کنون اقدام درمانی دندانپزشکی با لیزر انجام داده‌اید؟ درباره مزایا و معایب کاربرد لیزر در حوزه دندانپزشکی چه می‌دانید؟ در این مقاله می‌خواهیم به کاربردهای نوین لیزر در حوزه دندانپزشکی بپردازیم. تا پایان همراه ما باشید.
فهرست مطالب
- معرفی انواع کاربردهای لیزر در دندانپزشکی
- معرفی انواع لیزر مورد استفاده در دندانپزشکی
- مزایای استفاده از لیزر در دندانپزشکی چیست؟
- محدودیت‌های کاربرد لیزر در دندانپزشکی چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
معرفی انواع کاربردهای لیزر در دندانپزشکی
کاربردهای لیزر در دندانپزشکی به سه گروه اصلی تقسیم بندی می‌شود که عبارت اند از: تشخیص بیماری، درمانهای بافت نرم (لثه، لب و زبان) و درمانهای بافت سخت (مینا، عاج یا استخوان).
1- کاربرد لیزر در تشخیص ناراحتی‌های دهان و دندان
لیزر به عنوان یک ابزار تشخیصی به منظور تعیین بیماری‌های دندان در مراحل اولیه به کار برده می‌شود، مزیت لیزر بر روش‌های قدیمی این است که با بهره گیری از لیزر می‌توان ناراحتی‌ها را سریع‌تر تشخیص داد. لیزرهای تشخیصی لیزر فلورسانس در تشخیص پوسیدگی حفره‌ها و شیارها (پیت و فیشور) بسیار موفق‌تر از لیزرهای قدیمی عمل می‌کنند ، چرا که این وسایل سوزنی شکل نوک تیز به شیارها و حفره‌ها دسترسی نداشتند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره رادیوگرافی پری اپیکال را بخوانید.
به علاوه با استفاده از لیزر تشخیصی می‌توان تغییر وضعیت دندان‌ها را از یک جلسه تا جلسه دیگر بررسی کرد تا معین کرد که آیا پوسیدگی متوقف شده یا پیشرفت کرده است و به این ترتیب درمان را در بهترین زمان ممکن شروع کرد. دندانپزشکان لیزر را برای تشخیص دادن و تعیین موقعیت جرم دندانی زیر لثه نیز به کار می‌برند. پیدا کردن و پاک کردن جرم زیر لثه یکی از اهداف مهم درمان لثه است. لیزر فلورسانس با تفکیک کردن ناحیه‌های درخشنده و معمولی به تشخیص سرطان دهان در همان مراحل اولیه کمک می‌کند. لیزر فلورسانس محل بافت‌های غیرطبیعی را مشخص می‌کند.
2- کاربرد لیزر در درمان بافت نرم
براساس نتایج پژوهش‌های انجام شده، تهاجم درمان با لیزر نسبت به روش‌های قدیمی کمتر است و در صورت استفاده از لیزر بافت کمتری برداشته می‌شود. لیزر رگ‌ها و پایانه‌های عصبی را پس از برداشتن بدون درد بافت می‌بندد تا درد و خونریزی بیمار کمتر شود. بافت ملتهب پر از آب، ماند بافت نرم بیمار، انرژی لیزر را جذب می‌کند؛ در نتیجه لیزر نمی‌تواند در عمق زیادی نفوذ کند. این ویژگی باعث تشکیل لخته در نقاط خونریزی دهنده می‌شود و پس از جراحی کشیدن دندان به بیمار کمک می‌کند. اما نقطه ضعف آن این است که زخم معمولاً به آهستگی بهبود می‌یابد.
امروزه از لیزر در درمان بیماری‌های لثه به منظور جرم گیری و پاک کردن بافت ناسالم لثه استفاده می‌شود. برداشتن بافت پوششی بیمار پاکت لثه در کنار زدودن باکتری‌ها و جرم از سطح ریشه اتصال جدیدی را بین دندان و لثه شکل می‌دهد و وضعیت دندان‌ها را بهبود می‌دهد. لیزر در برداشتن بافت نرم و برای انجام درمان‌هایی مانند جراحی لثه که به منظور اصلاح طرح لبخند انجام می‌شود، بسیار موفق عمل کرده است. لیزر بافت نرم دستگاهی فوق العاده برای عمل فرنکتومی (برداشتن فرنوم یا بند لب یا زیر زبان) است.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره آمالگام دندان را بخوانید.
لیزر برای بستن زخم‌های آفتی دردناک دهان نیز بسیار سودمند است، به ویژه این که برخی بیماران بدشانس از زخم‌های آفتی دردناک بزرگ و عود کننده رنج می‌برند.
3- کاربرد لیزر در درمان بافت سخت
گر از لیزر برای درمان بافت‌های سختی چون مینا، عاج و استخوان استفاده شود، دیگر نیازی به دریل کردن دندان نخواهد بود و بیمار با شنیدن صدای دریل و تحمل لرزش آن دچار اضطراب و ناراحتی نمی‌شود. به علاوه لیزر در برداشتن بافت بسیار دقیق است و دندانپزشک با دستگاه لیزر میتواند فقط مقدار معینی از بافت را بردارد، دقت لیزر آن را به انتخابی ایده‌آل برای برداشتن گزینشی پوسیدگی (کرم خوردگی) اولیه مینا و پوسیدگی‌های کوچک تبدیل کرده است.
لیزر نسبت به دریل دندانپزشکی کمتر تهاجمی و تخریب کننده است و با استفاده از آن می‌توان ساختار دندان را حفظ کرد. دندانپزشک پوسیدگی کوچک را با لیزر تبخیر می‌کند و دندان را برای پر کردن آماده می‌کند. لیزر از فیبری عبور می‌کند که به هندپیس کوچکی به اندازه مداد متصل است. همچنین نور لیزر برای سفت کردن رزین کامپوزیتی (ماده همرنگ مخصوص پر کردن دندان) و فعال کردن مواد شیمیایی سفید کننده دندان نیز به کار برده می‌شود.
به تازگی از لیزر برای جراحی استخوان نیز استفاده می‌شود. جراح دندانپزشک هنگام جراحی لثه مجبور است که استخوان را بردارد و شکل دهد تا بتواند به دندان عقل نهفته دسترسی پیدا کند و آن را بکشد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره ابزارهای ارتودنسی را بخوانید.
معرفی انواع لیزر مورد استفاده در دندانپزشکی
لیزرهای مورد استفاده برای جراحی‌های دهان و دندان عبارتند از:
- لیزرهای دی‌اکسید کربن: از آن‌ها برای برداشتن تومورهای دهان، بافت‌های بیمار و استخوان استفاده می‌شوند.
- لیزرهای دیودی و ان‌دی- یاگ: برای برداشتن التهاب لثه و سایر عناصر بیماری‌زا (پاتوژن‌ها) از آن‌ها استفاده می‌شود. از این لیزرها در تکنیک لاناپ که به احیاء لثه کمک می‌کند نیز استفاده می‌شود، زیرا آن‌ها به خوبی از پس بافت‌های سخت برمی‌آیند.
- لیزرهای اربیوم: اغلب در جراحی زیبایی دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند. می‌توان از آن‌ها جهت آماده‌سازی دندان برای پر کردن نیز استفاده کرد.
مزایای استفاده از لیزر در دندانپزشکی چیست؟
- لازم نیست دندانپزشک در تمام عمل‌ها از دریل یا داروی بی‌حسی موضعی استفاده کند.
- تحمل درمان دندانپزشکی برای بیمار راحت‌تر می‌شود و بیمار درمان بهتری را تجربه می‌کند.
- درمان با لیزر دقیق‌تر است.
- لیزر علائم را تسکین می‌دهد و دوران بهبود را کوتاه‌تر می‌کند.
- لیزر باکتری‌های موجود در بافت آسیب دیده لثه و در حفره پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهد.
- لیزر خونریزی حین جراحی را کنترل می‌کند.
محدودیت‌های کاربرد لیزر در دندانپزشکی چیست؟
محدودیت‌های لیزر زیاد است. با وجود تمام مزایای این روش نوین، اما کمبودهایی متوجه آن هستند که عبارتند از:
- از لیزرها نمی‌توان برای دندان‌هایی که با نقره پر شده‌اند استفاده کرد.
- از لیزرها نمی‌توان برای بسیاری از درمانهای متداول دندانپزشکی استفاده کرد. برای مثال، در موارد زیر دریل‌های سنتی دندانپزشکی بسیار مؤثرتر از لیزرها عمل می‌کنند:
- درمان پوسیدگی بین دندان‌ها
- کار در اطراف پرشدگی‌های قدیمی
- آماده‌سازی یک دندان برای نصب روکش
- آماده‌سازی یک دندان برای نصب بریج
- گاهی اوقات برای تکمیل یک درمان لیزری به استفاده از یک دریل دندانپزشکی نیاز است. برای جاهایی که نیاز به شکل دادن به یک پرشدگی، تنظیم بایت یا پولیش کردن یک سطح پر شده است، لیزر گزینه مناسبی نیست.
- لیزرها نیاز به استفاده از بی‌حسی را رفع نمی‌کنند.
سخن پایانی
شما در این مقاله کاربرد لیزر در دندان پزشکی آشنا شدید. همچنین از مزایا و انواع کاربرد آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
آفت دهان، یک ضایعه دردناک داخل دهانی است که علت بروز آن هنوز کاملا مشخص نیست. اما به هرحال تنها روش هایی که در حال حاضر برای درمان آفت دهان وجود دارد، درمان با کورتونهاست. که یک درمان 5 تا 7 روزه هست. اما لیزرهای کم توان ، میتوانند طی دو تا سه جلسه درمانی کوتاه بافاصله 48 ساعت در فاصله 4 روز آفت دهان شما را ازبین ببرد و حتی ادعا شده که احتمال عود را هم شدیدا پایین می آورد. این خبر خوبی است برای کسانی که از آفت های مکرر در دهانشان شکایتمندند.
خطرات دندانپزشکی لیزری نسبتا کم است. نکته مهم این است که نزد دندانپزشک حاذق درمان انجام دهید. استفاده از طول موج یا قدرت نامناسب لیزر میتواند به بافتها صدمه بزند. علاوه بر این برخی نگران تبلیغاتی هستند که نتایج درمانهای لیزری را فراتر از واقعیت نشان میدهند. یادتان باشد در حین درمان با لیزر از عینک محافظ استفاده کنید تا آسیبی به چشمان وارد نشود.
